Árbók VFÍ/TFÍ - 01.01.1997, Blaðsíða 170

168 ÁrbókVFÍ/TFÍ 1995/96
útvegs. Nefndin var skipuð árið 1992 af þáverandi iðnaðar- og viðskiptaráðherra. í skýrslunni er
ítarlega fjallað um tengsl iðnaðar og sjávarútvegs í sögulegu ljósi. Jafnframt eru ábendingar um
hvernig megi hagnýta betur þau tækifæri sem þessi tengsl fela í sér til að byggja upp atvinnu og
auka hagvöxt. Lögð er þung áhersla á mikilvægi þess að auka fullvinnslu og þróun al'urða í fisk-
vinnslu og iðnaði.
Undirboð og jöfnunargjald: Um mitt ár 1994 tóku gildi reglur um hvemig leggja mætti
undirboðs- og jöfnunartolla á innflutning til Islands vegna undirboða eða ríkisstyrkja erlendis.
Erfiðlega hefur gengið að fá þessuni reglum framfylgt.
GATT-klúðrið: Fljótlega eftir að nýju GATT-lögin tóku gildi 1. júlí 1995 kom í ljós að útfærsla
þeirra setti sumar greinar matvælaiðnaðarins í verri stöðu en fyrir gildistökuna. Þetta átti fyrst
og fremst við um hráefni þar sem innflutningsbann var fellt úr gildi en teknir upp háir tollar í
staðinn. Astæðan var sú að heimildir, sem mörg iðnaðarfyrirtæki höfðu haft til innflutnings
ýmissa landbúnaðarhráefna til framleiðslu sinnar samkvæmt undanþágu yfirvalda án gjalda,
féllu skyndilega niður. Afleiðingin var sú að hráefniskostnaður margfaldaðist í einu vetfangi.
5.4 Nýsköpun í iðnaði
Islensk iðnfyrirtæki hafa á sfðustu árunt verið að auka verulega þátttöku sína í innlendu og
alþjóðlegu rannsókna- og þróunarstarfi. Arangurinn af því starfi hefur smátt og smátt verið að
koma í ljós og er víða farinn að skila sér ríkulega til baka. Þetta má m.a. merkja á góðum
rekstrarafgangi margra fyrirtækja sem byggja á þekkingu og tækni. Fjöldi nýrra fyrirtækja á
ýmsum sviðum hefur einnig verið að skjóta upp kollinum og hafa þau náð undraverðum
árangri í útflutningi á sérþekkingu og tækni. Þessi fyrirtæki eiga mörg hver framtíðina fyrir
sér ef þau fá að dafna.
Opinber stuðningur: Uppbygging þekkingar, rannsóknir og þróun kosta oft stórfé áður en
árangurinn kemur í ljós. Þá er oft eftir enn meiri kostnaður sem felst í markaðssetningu, hvort
heldur er á innlendum eða erlendum vettvangi. Það er því ekki á færi annarra en öflugra fyrir-
tækja að fjármagna slíkan kostnað alfarið af eigin fé. Hvati stórra fyrirtækja fyrir þróunarstarfi
er oft ekki sá sami og h'tilla fyrirtækja sem þurfa á því að halda að vaxa til þess að ná hag-
kvæmri rekstrarstærð. Hér á landi hefur því miður löngum ríkt þröngsýni í þessum efnum.
Þetta á ekki hvað síst við um áhættufjármögnun þekkingarfyrirtækja. Hér þarf e.t.v. að koma
til „nýsköpun hugarfarsins“.
Skattalegir hvatar: Annað form stuðnings við rannsóknarstarfsemi atvinnulífsins heldur en
beinir styrkir eru skattalegir hvatar. Slíkt form nýtur nú vaxandi vinsælda í nágrannalöndum
okkar. Slíkt fyrirkomulag gæti nýst vaxandi fjölda fyrirtækja í rannsóknarstarfsemi sem náð
hafa góðum árangri í rekstri. Með slíku fyrirkomulagi hér á landi væri verið að hvetja öflug
og arðsöm fyrirlæki til að auka starfsemi sína á þessu sviði. Þetta væri án efa fljótlegasta og
árangursríkasta leiðin til að auka nýsköpun í íslensku atvinnulífi.
Atak til atvinnusköpunar: Iðnaðar- og viðskiptaráðherra hefur nýlega kynnt svokallað
„Atak til atvinnusköpunar“ sem hefur þríþætt markmið:
I. Að standa sameiginlega að verkefnum sem stuðla að atvinnusköpun og aukinni sam-
keppnishæfni atvinnulífsins.