Læknablaðið - 15.04.1996, Blaðsíða 44

298
LÆKNABLAÐIÐ 1996; 82
var 26 ár. Sjötíu og sjö slösuðust í íþróttum, flestir í
fótbolta (26) og handbolta (24). Þrjátíu og sjö fengu
snúningsáverka en 16 áverka við samstuð. Flestir
slösuðust í keppni eða 46. Áttatíu og fjórir leituðu
læknishjálpar á fyrstu viku eftir slys en áverkinn
greindist þá eingöngu hjá 36. Meðal athafnagildið
(activity score) fyrir siys var átta en eftir aðgerð sex.
Lysholm gildið var 84.
Ályktun: Áverkar á fremra krossband verða fyrst
og fremst í íþróttum og þá oftast í fót- og handbolta-
leikjum þar sem hætta er á snúningsáverka og sam-
stuði. Áverki á fremra krossband er vangreindur við
fyrstu skoðun.
Eftir aðgerð hafa flestir sjúklingar góða starfhæfni
í hné en einungis hluti þeirra sömu getu og fyrir slys.
3. Greining og meðferð
mjúkvefjasarkmeina í stoðkerfi
Ragnar Jónssonl>, Brynjólfur Mogensen' 2>
11 Bœklunarlœkningadeild Sjúkrahúss Reykjavíkur,
2>lœknadeild Háskóla íslands
Mjúkvefjasarkmein í stoðkerfi eru sjaldgæf og
innan við 1% allra illkynja æxla. Þau er erfitt að
greina og meðhöndla svo vel fari.
Norræni sarkmeinahópurinn hefur eindregið
mælt með því að læknar sem fá sjúklinga með eftir-
farandi mjúkvefjaæxli í stoðkerfi til meðferðar sendi
þá áfram til sérfræðinga í meðferð stoðkerfisæxla og
reyni ekki sjálfir áður að greina eða meðhöndla
æxlið.
1) Æxli undir húð stærri en 5 cm
2) Öll djúp æxli óháð stærð
3) Önnur æxli ef grunur leikur á að þau séu ill-
kynja
Sérhæfing í greiningu og meðferð eykur lífsgæði
og lífslíkur sjúklingsins. Öll þessi æxli verður að taka
með góðum vikmörkum. Æxli í vöðva þarf að fjar-
lægja þannig að allt vöðvahólfið ásamt vöðvaslíðrum
sé tekið. Áður en til aðgerðar kemur þarf sérhæfður
hópur bæklunarlækna, röntgensérfræðinga, meina-
fræðinga og krabbameinslækna að leggja á ráðin.
Það er ekki hægt að treysta þreifingu einni saman.
Illkynja æxli geta haft nákvæmlega sömu þreifiein-
kenni og góðkynja. Ekki er liægt að treysta nálar-
ástunguniðurstöðu einni sér. Ástungusýnið getur
verið blóð fengið úr blæðingu í æxlisdrepi. Skurðað-
gerð til þess að fá rétta vefjagreiningu getur haft í för
með sér að erfitt verði að myndgreina vöðva og
slíðurlög með endanlega lækningu í huga. Sýnistaka
er oft ekki nauðsynleg og hún getur jafnvel skemmt
fyrir og breytt síðari aðgerðarmöguleikum. Að taka
hnút eða eða skræla út æxli án þess að vita eðli
æxlisins á ekki rétt á sér. Líkurnar á nýju staðlægu
æxli og fleiri aðgerðum eru mun meiri en ef gripið er
til sérhæfingar strax í upphafi. Sérhæfing í greiningu
og meðferð mjúkvefjasarkmeina í stoðkerfi er nauð-
synleg til þess að sjúklingurinn eigi sem mestar bata-
líkur.
4. Hryggskekkjuaðgerðir á
Sjúkrahúsi Reykjavíkur 1992-
1996
Sverrir Þór Hilmarsson, Brynjólfur Mogensen,
Ragnar Jónsson
Bœklunarlœkningadeild Sjúkrahúss Reykjavíkur
Inngangur: Fyrir 1992 voru sjúklingar með hrygg-
skekkju sendir erlendis til aðgerðar. Óhagræði og
kostnaður var mikill. Frá árinu 1992 hafa þessar
aðgerðir verið gerðar á Sjúkrahúsi Reykjavíkur. Til-
gangur rannsóknarinnar var að kanna árangur af
hryggskekkjuaðgerðum á Sjúkrahúsi Reykjavíkur.
Efniviður: Farið var yfir sjúkraskýrslur og lækna-
bréf þeirra sjúklinga er höfðu gengist undir hrygg-
skekkjuaðgerð á umræddu tímabili. Kannaður var
aldur, kynjaskipting, hryggskekkja fyrir og eftir að-
gerð, aðgerðarlengd, blæðing, legutími, notkun
beltis fyrir aðgerð og fylgikvilli aðgerða.
Niðurstöður: Nítján sjúklingar fóru í hrygg-
skekkjuaðgerð á árunum 1992-1996. Um var að
ræða 17 konur og tvo karla. Miðtala aldurs var 14,5
(9-52). Fimm sjúklingar höfðu notað belti fyrir að-
gerð. Aðgerðarlengd var að meðaltali 326 mínútur
(243-396). Tími á skurðstofu var 425 mínútur (315-
490). Hryggskekkja fyrir aðgerð mældist 58 (42-85),
hryggskekkja eftir aðgerð reyndist 27 (15-40). Blæð-
ing í aðgerð var 1925 ml (540-4500). Fjöldi legudaga
var 12,2 (9-21). Enginn fékk brottfallseinkenni,
djúpa sýkingu eða segarek eftir aðgerð. Einn sjúk-
lingur með hryggskekkju og meningomyelocele bein
greri ekki og brotnuðu báðir teinarnir í kjölfarið.
Hann var skorinn á ný að því er virðist með góðum
árangri. Eftir beingróanda þurfti að fjarlægja annan
teininn hjá tveimur vegna verkja, var árangur þess
góður.
Umræða: Aðgerð vegna hryggskekkju er vanda-
söm. Þær eru langar og tæknilega erfiðar. Árangur
slíkra aðgerða á Sjúkrahúsi Reykjavíkur hefur verið
góðar og í fullu samræmi við það sem gerist erlendis.
Það er verulegt hagræði fyrir sjúkling og aðstand-
endur að hægt er að gera þessar aðgerðir hérlendis.
Sparnaður af hverri aðgerð hérlendis er um 50%
miðað við erlendan kostnað.
5. Aukin tíðni á endurteknum
liðspeglunum eftir
staðdeyfiliðspeglunaraðgerðir
Ágúst Kárason, Thomas Dolk
Bœklunarlœkningadeild Svœðissjúkrahúss Örebro
Inngangur: Á árunum 1993 og 1994 var tekið eftir
auknum fjölda á endurteknum liðspeglunaraðgerð-
um á hné. Tilgangur þessarar rannsóknar var að
kanna hvort það tengdist auknum fjölda á staðdeyfi-
liðspeglunum, sem hófust á sama tíma.
Efniviður: Rannsakaðar voru allar endurteknar
liðspeglanir frá fyrsta hálfa árinu 1992 og bornar