Læknablaðið - 15.04.1996, Side 26

284
LÆKNABLAÐIÐ 1996; 82
rannsókn frá Minnesota voru bornar saman
horfur eftir kransæðastíflu hjá sjúklingum á
aldursbilinu 30-74 ára, fyrir árin 1970 og 1980.
Þar kom í ljós að 72% og 79% karla og 68% og
73% kvenna voru á lífi eftir fjögur ár frá áfalli
(20). Tölur okkar við fjögurra ára mörkin
reyndust 68% lifun meðal karla og 74% meðal
kvenna, og er munurinn ekki marktækur. Ný-
lega hafa birst tölur um fimm ára lifun úr áður-
nefndri rannsókn frá Washington ríki (19) og
sýna niðurstöður að 80% þeirra sem fá sega-
leysandi lyf voru á lífi fimm árum síðar en 76%
í viðmiðunarhópi, og var þessi munur ekki
nrarktækur.
Fall á blóðþrýstingi með hjartalosti sést eftir
bráða kransæðastíflu hjá 15-16% sjúklinga og
hefur dánartíðni reynst há en er þó talin fara
lækkandi (22). Blóðþrýstingur undir 100 mm
Hg í slagbili fannst hjá 8% sjúklinga í okkar
rannsókn og létust 43% innan 28 daga en 68%
innan átta ára. í rannsókn Landakotsspítala
voru 10% sjúklinga taldir í losti (15) en í nokk-
urra ára uppgjöri frá Massachusetts ríki voru
að meðaltali 7,5% (6,7-9,1%) taldir í losti og
létust 77% þeirra í sömu sjúkrahúslegu en dán-
artíðni hinna sem ekki fóru í lost var 14% (20).
Þótt rannsóknir þessar séu verulega frábrugðn-
ar hver annarri hvað varðar skilgreiningar,
kemur þó greinilega í ljós í rannsóknum þess-
um hversu alvarlegar afleiðingar blóðþrýst-
ingslækkun hefur á horfur sjúklinga.
Skráning lyfjanotkunar í rannsókn þessari
leiðir í ljós að við upphaf einkenna um hjarta-
áfall reynast konur mun oftar en karlar vera á
nreðferð með nítrötum, þvagræsi- og 8-blokk-
andi lyfjum. Á þessum mun eru ekki bornar
fram neinar skýringar enda ekki á færi rann-
sóknar sem þessarar að gefa slík svör. Hins
vegar má geta þess til að hluti skýringarinnar sé
aukin tíðni háþrýstings meðal kvenna sem síð-
ar fá hjartaáföll. í annan stað kemur fram að
fáir voru á meðferð með aspiríni enda var
gagnsemi þeirrar meðferðar ekki vel þekkt á
þessum tíma (23).
í niðurstöðum kemur einnig fram hvaða lyf
voru mest notuð f meðferð við bráðri krans-
æðastíflu og gefa Cox stuðlar til kynna að sjúk-
lingar meðhöndlaðir með dígítalis- og þvag-
ræsilyfjum fyrir upphaf kransæðastíflu hafi lak-
ari langtímahorfur. Ætla má að skýringar á
þessu séu að þeir sjúklingar hafi haft hjartabil-
un og/eða háan blóðþrýsting. Á hinn bóginn
kemur í ljós, að horfur reynast mun betri hjá
þeim hópi sjúklinga sem fékk meðferð með
blóðþynningu af einhverju tagi á sjúkrahúsi,
þótt sú meðferð væri ekki veitt áfram eftir
útskrift nema í fáum tilvikum. Vera kann að sá
hópur sjúklinga hafi ef til vill síðar fengið aðra
meðferð svo sem hjartaskurðaðgerðir, en tæp-
lega getur það skýrt allan muninn. Rannsókn
okkar var ekki sérstaklega ætlað að meta ár-
angur meðferðar með hinum ýmsu lyfjum eða
aðgerðum enda eflaust mjög mismunandi með
hvaða hætti einstakir sjúklingar voru í raun
meðhöndlaðir. Á hitt rnætti þó benda, að frarn
eru komnar rannsóknir sem hafa gefið til
kynna gagnsemi heparín meðferðar eftir bráða
kransæðastíflu og sömuleiðis eru til eldri rann-
sóknir sem hafa haldið fram notagildi blóð-
þynningar með k-vítamínhemjandi lyfjum eftir
bráða kransæðastíflu (8,24).
Heildarniðurstöður sýna að langtímahorfur
eftir bráða kransæðastíflu voru svipaðar eða
betri en oft gerðist meðal tæknivæddra þjóða
samkvæmt áður birtum rannsóknum, en alveg
sambærilegar tölur er ná til heillar þjóðar eins
og hér, hafa ekki birst.
Sýnt var fram á slæmar horfur samfara lækk-
un blóðþrýstings við bráða kransæðastíflu og
hjartabilun. Þá virtist blóðþynnandi meðferð
koma að haldi.
HEIMILDIR
1. Tunstall-Pedoe H. The World Health Organization
MONICA Project (Monitoring Trends and Determi-
nants in Cardiovascular Disease): a Major International
Collaboration. J Clin Epidemiol 1988; 41: 105-14.
2. World Health Organization. Proposal for the multina-
tional monitoring of trends and determinants in cardio-
vascular disease and protocol (Monica Project). Gene-
va: WHO, 1983 (WHO/MNC/82.1).
3. Jónsson JJ, Óskarsson H. Þorgeirsson Gu, Þorgeirsson
Ge. Eyjólfsson Ó, Harðarson Þ. Segaleysandi meðferð
við bráðri kransæðastíflu. Árangur meðferðar hjá fyrstu
þrjátíu og þremur íslensku sjúklingunum. Læknablaðið
1986; 72: 191-8.
4. Sigfússon N, Sigvaldason H, Steingrímsdóttir L, Guð-
mundsdóttir II, Stefánsdóttir I. Þorsteinsson Þ, Sigurðs-
son G. Decline in ischaemic heart disease in Iceland and
change in risk factor levels. BMJ 1991; 302: 1371-5.
5. ACC/AHA Guidelines for the early management of
patients with acute myocardial infarction. A report of
the American College of CardioIogy-/American Heart
Association Task Force on Assessment of Diagnostic
and Therapeutic Cardiovascular procedures. Circula-
tion 1990; 82: 664-707.
6. ISIS-1 (International Study of Infarct Survival) Collab-
orative Group. Randomised trial of intravenous ateno-
lol among 16027 cases of suspected acute myocardial
infarction: ISIS-1. Lancet 1986; iii: 57-66.
7. Yusuf S, Peto R, Lewis J, Collins R, Sleight P. Beta