Læknablaðið - 15.04.1996, Blaðsíða 52

306
LÆKNABLAÐIÐ 1996; 82
25. Nýrnablæðingar sem
vandamál við höggbylgjumeðferð
nýrnasteina
Guðjón Haraldsson
Þvagfœraskurðdeild Landspítalans
Vandamál við höggbylgjumeðferð eru fátíð.
Helstu vandamál sem upp koma eru stíflur þvagleið-
ara vegna steinbrota, sýkingar og blóðmiga. Alvar-
leg vandamál eru fátíð. Nýrnablæðingar eftir EWSL
meðferð hafa þó sést í allt að 3% sjúklinga við óm-
skoðun daginn eftir höggbylgjumeðferð.
Skýrt verður frá sjúkdómssögu 75 ára sjúkings
með sögu um háþrýsting og æðakölkun þar sem
höggbylgjumeðferð EWSL leiddi til allstórrar
nýrnablæðingar með blóðþrýstingsfaili, lækkunar á
blóðrauða og almennum einkennum. Sjúklingur var
meðhöndlaður með blóð- og vökvagjöf. Ekki þurfti
að koma til opinnar aðgerðar. Tölvusneiðmyndir
hálfu ári síðar sýna minniháttar leifar eftir blæðingu
við nýrað sem er eðlilega starfandi.
Höggbylgjumeðferð hefur reynst mjög örugg
lækningaaðferð við nýrnasteinssjúkdómi en getur í
sjaldgæfum tilfellum, einkanlega hjá sjúklingum
með hækkaðan blóðþrýsting, mikla æðakölkun eða
blæðingatruflanir, valdið alvarlegum innan- og ut-
annýrna blæðingum. Hafa ber þetta í huga við eftir-
lit sjúklinga fyrstu klukkustundir eftir höggbylgju-
meðferð.
26. Meðferð kóralsteina með
höggbylgjutækni
Guðjón Haraldsson, Guðmundur Vikar Einarsson,
Egill Á. Jacobsen
Þvagfæraskurðdeild Landspítalans
Á árunum 1994 og 1995 hafa samtals verið gefnar
450 meðferðir við nýrnasteinum og þvagleiðara-
steinum við nýrnasteinbrjótinn Mjölni á Landspítal-
anum. Á þessum tfma hafa verið meðhöndlaðir sjö
sjúklingar með sérlega stóra steina og þar sem ein-
ungis hefur verið við steinbrjótið beitt höggbylgju-
meðferð. Sjúklingarnir liafa ekki verið meðhöndlað-
ir með opnum aðgerðum eða steinar brotnir með
percutan tækni. Steinar þessir hafa allir verið yfir 30
mm að stærð. Sá stærsti mældist tæpir 6 cm og hafa
steinar þessir uppfyllt skilyrði kóralsteina, verið að
minnsta kosti vaxnir út í tvo bikara og inn í nýrna-
skjóðu. Til að ljúka meðferð hjá þessum sjúklingum
hefur þurft á bilinu þrjár til átta meðferðir. Allir
sjúklingarnir hafa haft innlagðan JJ-legg meðan á
meðferð stendur. Meðferð er lokið hjá öllum nema
einum.
Reynsla okkar af höggbylgjumeðferð sem stein-
brotstækni við stóra nýrnasteina er því góð en gera
verður sjúklingum vel grein fyrir því í upphafi með-
ferðar að um endurteknar meðferðir verði að ræða
og heildarmeðferðartími þannig nokkrir mánuðir.
Allflestir sjúklingar sætta sig vel við þetta meðferð-
arform þar sem óþægindi af meðferð eru lítil svo og
fjarvistir frá vinnu. Einnig hefur ekki þurft innlagnar
á sjúkrahús nema í sambandi við uppsetningu á JJ-
legg eða fjarlægingu fjarlægra (distal) þvagleiðara-
steina sem valda flæðistregðu.
27. Skurðaðgerðir vegna gúls eða
flysjunar á brjóstholshluta ósæðar
Elín Laxdal, Jónas Magnússon, Bjarni Torfason
Handlœkningadeild Landspítalans
Gerð var afturskyggn rannsókn á aðgerðum vegna
gúlmyndunar eða flysjunar á brjóstholshluta ósæðar
á Landspítalanum á tímabilinu 1. febrúar 1991 - 1.
mars 1996. Tilgangur rannsóknarinnar var að kanna
umfang og árangur þessara aðgerða. Upplýsingar
voru fengnar úr sjúkraskrám og aðgerðarlýsingum.
Á þessu tímabili voru gerðar 32 aðgerðir á jafn-
mörgum sjúklingum, þar af voru 12 bráðaaðgerðir
og 20 valaðgerðir. Um var að ræða 19 karla og 13
konur á aldrinum 18 til 79 ára (miðaldur 66,2 ár).
Algengustu einkenni sjúkdóms voru brjóstverkir,
hjartatepping og verkir milli herðablaða. Langvar-
andi gúlmyndun var hjá 16 sjúklingum (50%) en
bráð gúlmyndun hjá einum (3%). Bráð flysjun
greindist hjá níu sjúklingum (28%) og langvarandi
flysjun hjá fimm (15%). Einn sjúklingur hlaut rof á
ósæð vegna áverka.
Flestar aðgerðir voru gerðar á stígandi hluta
ósæðar einvörðungu, eða alls 19, þar af fengu 11
ísetta gerviæð og hjá átta var gerð æðaminnkun með
ytri styrkingu. Hjá átta voru gerð ósæðarlokuskipti
og hjá 10 sjúklingum var framkvæmd aðgerð á krans-
æðum samtímis ósæðaraðgerðinni. Viðgerð á fall-
andi hluta ósæðar einvörðungu var gerð hjá sjúkling-
um og ósæðarboga einvörðungu hjá einum sjúklingi.
Hjá tveimur sjúklingum var gert við boga og fallandi
hluta og hjá tveimur voru gerð æðaskipti á nær allri
ósæð í brjóstholi.
Hjarta- og lungnavél var notuð við 26 aðgerðir og
tengt við slagæð í nára í 23 aðgerðum. Aðskilið
heilaflæði var nauðsynlegt í sex aðgerðum og í þrem-
ur tilfellum var öfugt flæði um vena cava superior
notað. Dánartíðni var átta af 12 bráðum aðgerðum
og ein af 20 valaðgerðum. Burtséð frá aðgerðar-
tengdum dauða varð alvarlegra fylgikvilla ekki vart.
Minniháttar fylgikvillar voru hins vegar algengir og
þá oftast í lungum (35%). Sérstaklega kom ekki
fram sköddun á mænu og má trúlega þakka það tíðri
notkun hjarta- og lungnavélar og þá helst óhefð-
bundnum tengingum.
Árangur þessara aðgerða er sambærilegur við það
sem gerist annars staðar.