Læknablaðið - 15.04.1996, Blaðsíða 51

LÆKNABLAÐIÐ 1996; 82
305
22. Að bæta hvekkúrnám gegnum
þvagrás með fjárfestingu í nýjum
tækjabúnaði. Lýsing á
tækjabúnaði
Valur Þór Marteinsson, Sliree S. Datye
Handlœkningadeild Fjórðungssjúkrahússins á
Akureyri
Helsta aðgerðin við þvaglátaeinkennum vegna
hvekkauka hjá körlum á íslandi hefur verið hvekk-
úrnám gegnum þvagrás (TURP). Þrátt fyrir að meg-
in útlit úrnámshefla hafi verið svipað hefur hönnun
tækjanna verið talsvert mismunandi.
Árið 1994 var talið brýnt að endurnýja eldri tækja-
búnað til hvekkúrnáms á FSA, fyrst og fremst vegna
aldurs tækjanna, gamallar hönnunar og aukinnar
tfðni fylgikvilla. Keypt voru tæki af Olympus gerð
sem hafa þann nýja eiginleika að innra slíðrið snýst
meðan hið ytra er kyrrt (rotatable TUR sheath),
sem gerir það að verkum að núningur og áverki á
þvagrás minnkar, er aftur leiðir til færri aukaverk-
ana. Við úrnámið snýst innra slíðrið með speglinum
(12 eða 30 ), handfanginu og straumleiðslunni, en
vökvaslöngurnar tengjast við ytra slíðrið þannig að
þær vilja síður flækjast og verða á vegi skurðlæknis
við aðgerðina. Sírennsli er gegnum úrnámshefilinn.
Hægt er tengja sjónvarp við spegilinn.
Tækjabúnaðnum verður lýst og samanburður
gerður á hinum nýja og gamla búnaði.
23. Staðbundið krabbamein í
náraeista. Sjúkratilfelli
Valur Þór Marteinsson, Þorgeir Þorgeirsson*
Handlœkninga- og meinafrœðideild*
Fjórðungssjúkrahússins á Akureyri
Staðbundnu krabbameini (carcinoma in situ) í
eista var fyrst lýst árið 1972 og hefur meðal annars
fundist í sjúklingum með nára- og launeistu, þroska-
fráfvik á kynkirtlum, ófrjósemi, staðbundin krabba-
mein utan kynkirtla og krabbamein í eistum. Ár-
eiðanlegasta greiningaraðferðin er sýnataka frá eista
eftir kynþroska og í dæmigerðum tilfellum eru hinar
illkynja kímfrumur staðsettar innan sáðpípla og þar
eru einungis Sertoli frumur að auki. Talið er að
staðbundið krabbamein þróist yfir í ífarandi með
tímanum í flestum tilfellum. Meinvörp hafa ekki
fundist í þessum sjúklingum.
Lýst verður tilfelli þar sem 21 árs sjúkingur leitaði
læknis vegna verkja og eymsla í hægri nára, þar sem
eistað hafði ekki gengið niður. Við skoðun var eist-
að við ytra náraop, meyrt viðkomu, hnútalaust og
minna en eistað vinstra megin sem var eðlilegt að
þreifa. Skurðaðgerð var ráðlögð þar sem eistað var
fjarlægt róttækt og sett inn gervieista. Meinafræði-
rannsókn gaf til kynna 2,7 cm stórt eista með stað-
bundnum breytingum svarandi til illkynja
kímfrumuæxlis, líklegast af sæðiskrabbagerð. Eista-
vefurinn sýndi merki um visnun og var án sæðis-
myndunar. Frekari rannsóknir gáfu ekki til kynna
meinvörp og æxlisberar voru eðlilegir. Ómskoðun af
fríska eistanu var eðlileg, en sjúklingi hefur verið
ráðlögð sýnataka frá því.
Rætt verður frekar um faraldsfræði, greiningu,
gang og meðferðarmöguleika hjá hinum mismun-
andi hópum sjúklinga þar sem staðbundið krabba-
mein í eista er mögulegt eða staðfest.
24. Jákvætt ísvatnspróf án leka
bendir til skertrar samhæfíngar á
milli þvagblöðru og ytri
hringvöðva
Guðmundur Geirsson, Magnus Fall
Þvagfœraskurðdeild Sjúkrahúss Reykjavíkur
Inngangur: Meirihluti sjúklinga með áverka á efri
hluta mænu hafa jákvætt ísvatnspróf (ice-water test)
það er samdráttur verður á blöðru með leka á vökva
innan einnar mfnútu eftir innhellingu á 100 ml af
ísvatni. Sumir þessara einstaklinga hafa hinsvegar
jákvætt próf án leka. Þetta bendir til að viðkomandi
sé með afgerandi hindrun fyrir neðan blöðru sem í
umræddum sjúklingahóp er oftast vegna truflunar á
samhæfingu (dyssynergi) á milli blöðru og ytri hring-
vöðva, ástand sem einungis er hægt að staðfesta með
vöðvarafritun (EMG). Tilgangur rannsóknarinnar
var að athuga hvort hægt væri að nota hið einfalda
ísvatnspróf sem skimpróf fyrir skertri samhæfingu.
Efniviður og aðferðir: Farið var yfir sjúkraskrár
76 sjúklinga, 56 karla og 20 kvenna, meðalaldur 49
ár, sem gengust undir úródýnamískar rannsóknir
þar á meðal cystómetríu, vöðvarafritun og ísvatns-
próf. Af útliti úródýnamískra rannsókna var greint á
milli þriggja tegunda af truflun á samhæfingu milli
hringvöðva og blöðru.
Niðurstöður: Meirihluti sjúklinganna höfðu
þekkta sjúkdóma í taugakerfi svo sem mænuáverka
og MS. Af 67 sjúklingum voru 44 með skerta sam-
hæfingu milli ytri hringvöðva og blöðru. Jákvætt
ísvatnspróf samfara háum blöðruþrýstingi benti til
slíkarar truflunar. Af 27 sjúklingum með neikvætt
ísvatnspróf voru aðeins þrír með truflaða samhæf-
ingu. Allir þeirra 18 sjúklinga sem voru með jákvætt
ísvatnspróf án leka höfðu truflun á samhæfingu sam-
kvæmt vöðvarafriti.
Þegar skert samhæfing var flokkuð í þrjár tegund-
ir samkvæmt Blivas, höfðu 18% gerð 1,14% gerð II
og 68% gerð III. Ekkert samband var á milli ólíkra
tegunda á ósamhæfingu og útkomu ísvatnsprófsins.
Ályktun: Jákvætt ísvatnspróf samfara háum
blöðruþrýstingi bendir sterklega til skertrar samhæf-
ingar og jákvætt ísvatnspróf án leka gefur ennþá
ákveðnari merki um slíka truflun. f þessum tilvikum
ætti ísvatnsprófið að geta komið í stað vöðvarafrit-
unar sem er mun erfiðari og tímafrekari rannsókn.