Læknablaðið - 15.04.1996, Qupperneq 73

LÆKNABLAÐIÐ 1996; 82
325
félagsmenn“. Frá áramótum
voru samningar aftur lausir.
Seinni part febrúar urðum við
þess áskynja að verið væri að
semja aftur og á svipuðum nót-
um og áður. Helgi V. Jónsson
formaður samninganefndar rík-
isins lét hafa eftir sér í Tímanum
29. febrúar að einu nýmælin í
nýja samningnum væru að ætl-
ast væri til að umsókn hvers
læknis yrði skoðuð sérstaklega
með tilliti til þess hvort þörf
væri á fleiri sérfræðingum í við-
komandi sérgrein. Að öðru
leyti yrðu aðgengistakmörk
eins. Sagði Helgi sátt um þessa
takmörkun. Ungir læknar létu
óánægju sína í ljósi við forráða-
menn LR og viðtal birtist við
formann FUL í Morgunblaðinu
1. mars, þar sem þeirri skoðun
var haldið fram að ekki mætti
gera samning þar sem ákvæði
um skert aðgengi nýrra sérfræð-
inga væri enn inni. Samþykkt
aðalfundar ætti að binda menn.
Samt sem áður var skrifað undir
og boðað til atkvæðagreiðslu
um samninginn með rúmlega
tveggja daga fyrirvara.
Fundur var haldinn sunnu-
daginn 10. mars í Hlíðasmára.
Þangað voru mættir fjölmargir
sérfræðingar sem starfa sam-
kvæmt samningi LR og TR.
Jafnframt voru á fundinum
rúmlega 40 unglæknar, komnir
til að mótmæla samningnum.
Fulltrúi unglækna útskýrði
hvers vegna við teldum rangt að
semja á þessum nótum og
kynnti harðorð mótmæli full-
trúa félaga íslenskra lækna er-
lendis. Nær allir sérfræðingar
sem á fundinum voru studdu
málstað okkar í orði, 39 á borði,
en svo fór að 54 samþykktu
samninginn en 39 voru á móti
(einvörðungu þeir er starfa
samkvæmt samningnum mega
greiða atkvæði um hann). Síðan
hafa margir sérfræðingar komið
til okkar með þau huggunarorð
að þessu ákvæði um takmörkun
verði aldrei beitt. Hvað vita þeir
um það? Möguleikinn er fyrir
hendi og það er aldrei að vita
hvenær það hentar trygginga-
stofnun að loka alveg dyrunum.
Einhliða bókun formanns LR
um að það sé skilningur lækna-
samtakanna að þessu ákvæði
verði ekki beitt er marklaus.
III. Astæður þess að ungir
læknar telja að samningurinn sé
ólöglegur eru nokkrar.
Fyrir það fyrsta teljum við
hann stríða gegn samkeppnis-
lögum (nr. 8/1993 m.br. nr. 24/
1994). Samkvæmt samkeppnis-
lögum mega ákveðnir aðilar
ekki skerða aðgang og sam-
keppnisstöðu nýrra aðila á
markaði. Það er ljóst að LR hef-
ur markaðsráðandi aðstöðu.
Samningurinn hjálpar félaginu
að ná, viðhalda og styrkja mark-
aðsyfirráð sín og félagsmanna
LR og felur því í sér samkeppn-
ishömlur. Læknir sem stendur
utan samningsins fær ekki greitt
frá TR. Hann verður því að fá
þjónustu sína að fullu greidda
frá sjúklingi, sem rýrir sam-
keppnisstöðu hans. Að auki er
þarna markaðsráðandi fyrir-
tæki, það er að segja LR, að
semja um að nýjum sérfræðing-
um megi halda utan samnings,
það er viðskiptasynjun og að
okkar mati ólöglegt. Enn eitt er
það hvort samningur af þessu
tagi sé ekki samráð á milli aðila
á sama sölustigi sem er ólöglegt
(sem sagt að læknar megi ekki
gera eina gjaldskrá og miða við
hana). FUL sendi kæru til Sam-
keppnisstofnunar í nóvember
síðastliðnum. Svar er ekki kom-
ið og kæruna þarf að endurnýja
nú eftir að nýr samningur hefur
verið gerður.
Á það ber að minna að margir
þeirra er börðust fyrir samþykkt
samningsins nú töluðu hvað
fjálglegast um að sjúklingur ætti
að hafa rétt til þess að leita til
hvaða læknis sem vera skyldi í
tilvísanadeilunni í fyrra. Sú
meginregla virðist gleymd nú,
þegar meina á nýjum kollegum
aðgang að samningi. Reyndar
hljóðaði ályktun nr. X. á aðal-
fundi LÍ svo: „ Aðalfundur...
telur að farsœl samskipti sjúk-
lings og lœknis byggist á frjálsu
vali sjúklings á þeim lcekni sem
hann kýs. “ Það er ekki um
frjálst val að ræða þegar sumir
eru á samningi en aðrir ekki.
Ut frá lögum LR og LÍ er
samningurinn mjög hæpinn. í 7.
grein laga LÍ segir „Samþykktir
aðalfundar eru bindandi fyrir
aðildarfélögin og félagsmenn “.
Hvers vegna framfylgir þá LÍ
ekki samþykkt sinni frá því á
aðalfundi í haust og neitar að
skrifa upp á nýgerðan samning
LR og TR?
Boðun á fundinn þar sem at-
kvæði voru greidd var mjög
vafasöm. Þrátt fyrir að þar hafi
aðeins þeir sem störfuðu sam-
kvæmt samningnum átt atkvæð-
isrétt er ljóst að um var að ræða
félagsfund hjá LR. Samkvæmt
lögum LR (10. grein) skal boða
reglulega fundi með viku fyrir-
vara, skriflega. Ekki er rætt um
að aðra fundi eigi að boða með
skemmri fyrirvara og heimild til
slíkrar hraðboðunar þarf að
vera skýr í lögum félags til að
henni megi beita, samkvæmt
lögfræðiáliti Láru V. Júlíusdótt-
ur. Skrifleg boðun þýðir að bréf
þarf að berast til hvers og eins
sem boðaður er á fundinn. Þótt
hefð sé fyrir skemmri boðun þá
gerir sú hefð slíka skemmri boð-
un ekki löglega, segir lögfræði-
álitið einnig. Við teljum því
ólöglega til fundarins 10. mars
boðað og viljum að allt það sem
þar fór fram verði dæmt ólög-
mætt.
I 29. grein siðareglna lækna,
Codex Ethicus, segir: „Lœkni
er ósœmandi að eiga þátt í eða
stuðla að ráðstöfunum sem leitt
geta til skerðingar á atvinnuör-
yggi annars lœknis. “ Hvað er
þessi samningur annað en vís-