Læknablaðið - 15.04.1996, Blaðsíða 53

LÆKNABLAÐIÐ 1996; 82
307
28. Skjaldkirtilskrabbamein á
íslandi 1955 til 1994.
Faraldsfræði, meðferð og horfur
Halla Skúladóttir11, Jón Gunnlaugur Jónasson2>,
Jóhannes Gunnarsson3', Höskuldur Kristvinsson4>,
Jón Hrafnkelsson"
"Krabbameinslœkningadeild Landspítalans,
2>Rannsóknarstofa Háskóla íslands í meinafrœði,
3>skurðlœkningadeild Sjúkrahúss Reykjavíkur,
Fossvogi, 4>handlœkningadeild Landspítalans
Fyrri rannsóknir hafa bent til þess að nýgengi
skjaldkirtilskrabbameina á Islandi sé með því hæsta
sem sést í heiminum. Markmið rannsóknarinnar var
að kanna faraldsfræði skjaldkirtilskrabbameina á 40
ára tímabili, hvaða meðferð var beitt og hverjar
horfur sjúklinga eru. Nánar verður farið yfir skurð-
aðgerðir á tímabilinu 1985-1994 og hvaða aukaverk-
anir fylgdu þeim.
Fengin var skrá frá krabbameinsskrá Krabba-
meinsfélags íslands yfir alla sem greindust með
skjaldkirtilskrabbamein frá 1955 til 1994. Klínískar
upplýsingar um sjúklinga, aðgerðir og framgang
sjúkdómsins fengust með lestri sjúkraskráa og
læknabréfa. Meinafræðingur endurskoðaði öll
vefjasýni. Dánardægur og dánarorsök voru fundin
með því að fara yfir dánarvottorð og krufningar-
skýrslur.
Á þessu 40 ára tímabili greindust 573 einstakling-
ar, þar af 183 á árunum 1985-1994. Sagt verður frá
nýgengnibreytingum á skjaldkirtilskrabbameini,
skiptingu æxlanna í vefjagerðir, stigun við greiningu,
aldurs- og kyndreifingu sjúklinganna, skiptingu að-
gerða og helstu aukaverkanir þeirra, og hvort að-
gerð var fylgt eftir með frekari meðferð. Greint
verður frá því hve margir fengu sjúkdóminn á ný og
hve margir eru án nokkurra merkja um sjúkdóminn.
29. Vélsleðaslys
Andri K Karlsson", Jón Baldursson2>
"Lœknadeild Háskóla íslands, 2>slysadeild
Sjúkrahúss Reykjavíkur
Ráðist var í að kanna tíðni, orsakir og afleiðingar
þeirra vélsleðaslysa er bærust á slysadeild Borgar-
spítalans á tímabilinu 1. desember 1994 til 30. nóv-
ember 1995 með framskyggnri rannsókn.
Á tímabilinu voru skráð 33 vélsleðaslys, 73% slas-
aðra voru karlar. Meðalaldur slasaðra var 34 ár, sá
yngsti var 14 ára og sá elsti 65 ára. Á aldursbilinu
19-41 árs voru 76%. af slysunum urðu 85% á tíma-
bilinu janúar til maí, 58% þeirra áttu sér stað á
almennum frídegi. Lögreglu var ekki tilkynnt um
slys í 67% tilfella, 90% þeirra áttu sér stað í óbyggð-
um og 70% slysanna urðu við frítímastarf. Af slös-
uðum voru 85% með hjálm. Bjart var þegar 85%
slysanna áttu séu stað, í 73% tilvika var veðrið gott
og þungbúið í 18% tilvika. Sjö voru á yfir 60 km
hraða. Einn viðurkenndi neyslu áfengis. Tuttugu og
sjö slasaðra voru ökumenn sleðans og fimm voru
farþegar. Sex sjúklingar voru fluttir með þyrlu á
Borgarspftalann, tveir með sjúkrabíl. Ellefu slasaðir
voru lagðir inn á Borgarspítalann. Tveir sjúklingar
dvöldu á gjörgæslu í einn dag eftir aðgerð, legudagar
á almennum deildum voru 50, flestir 13 og minnst
einn dagur. Einn sjúklingur var á endurhæfingar-
deild í 31 dag. Meðalfjöldi áverka var 1,8 fyrir hvern
sjúkling. Af sjúklingum voru 67% með einn áverka
samkvæmt AIS, 18% með tvo áverka, tveir með
þrjá, tveir með fimm og einn með átta áverka. Með
MAIS=1 voru 58%, 12% með MAIS=2 og 30%
með MAIS=3. Meðalgildi fyrir ISS var 6,8, minnst 1
og mest 75. Flestir áverkarnir voru á útlimum
(45%), þar næst á höfuð, andlit eða hálsi (24%) og í
þriðja lagi á hrygg (21%). Af þeim 11 sem lögðust inn
voru sjö svæfðir. Fjórir fóru í opnar aðgerðir, gerðar
voru fjórar lokaðar réttingar og ein negling um húð
(percutan). Tvö banaslys urðu á tímabilinu og það
sem kom á Borgarspítalann kemur inn í rannsókn-
ina. Af skráðum vélsleðum á landinu lenti 1% í þeim
vélsleðaslysum er skráð voru á Borgarspítalanum.
Vélsleðaslys eru algeng á Islandi og mörg þeirra
alvarlegs eðlis. Niðurstöður benda til þess að oft
mætti koma í veg fyrir þessi slys með viðeigandi
forvörnum.
30. Félagslegur endurbati eftir
skurðaðgerðir vegna
lærleggshálsbrota. Árangur eftir
handahófsúrval til Hansons
neglingar eða gerviliðs
Brynjólfur Y. JónssonI>, Magnús E. Kolbeinsson",
Ingemar Sernbo2>, Áke Carlsson21, Hans Fredin2>,
Olof Johnell21
"Sjúkrahús Akraness, 2>bœklunardeild
Háskólasjúkrahússins MAS, Malmö
Langtímaárangur lokaðrar réttingar og innri fest-
ingar lærleggshálsbrota hefur ekki verið viðunandi
vegna fylgikvilla sem hafa slæm áhrif á heilsu og
velferð sjúklinganna. Tilgangur rannsóknarinnar
var að bera saman félagslega hæfni sjúklinga eftir
lærleggshálsbrot, sem meðhöndlaðir voru annars
vegar með lokaðri réttingu og innri festingu og hins
vegar með ísetningu gerviliðs strax.
Fjörutíu og sjö frískum sjúklingum, sem urðu fyrir
lærleggshálsbroti af gerð Garden 3 eða 4, var skipt af
handahófi í tvo hópa. Annar hópurinn var með-
höndlaður með lokaðri réttingu og innri festingu
með Hansons nöglum, en hinn með gervilið a.m.
Charnley. Tuttugu og fjórir sjúklingar (18 konur og
sex karlar) sem voru að meðaltali 78 ára voru negldir
og 23 (18 konur og fimm karlar) með meðalaldur 79
ár, fengu gervilið. Sjúklingarnir voru rannsakaðir
einum, fjórum, 12 og 24 mánuðum eftir aðgerð.
Félagsleg hæfni var metin við öll tilfellin samkvæmt
stöðluðum spurningalista.