Stefnir: tímarit um þjóðmál og fleira. - 01.04.1930, Síða 21

Stefnir]
115
Samvinna og sjálfstæði.
bezta ráðið til að losa allan almenn-
ing úr þeim fjárhagslegu krögg-
nm, sem jafnan hafa verið til
hindrunar ræktun landsins, auk-
inni framleiðslu og öðrum þeim
umbótum sem nauðsynlegar eru til
að auka hagsæld og vellíðan lands-
manna. í stuttu máli hafa menn
vænst þaðan hins bezta stuðnings
^il almenns fjárhagslegs sjálfstæð-
is. —
Þegar nú þetta er haft í huga,
þá er eigi að furða þó mörgum
Þyki raunalegt til þess að vita,
að svo virðist, sem þessi merki
^élagsskapar hafi í síðustu árum
verið sveigður inn á brautir sem
sterkar líkur eru til, að honum og
bans tilgangi verði til all-mikils
hnekkis.
Er þar einkum um tvö fyrir-
brigði að ræða, og sem hér verða
£erð nokkuð að umtalsefni:
1- Að meiri hluti félagsmanna
hefir tekið félögin í þjónustu
ákveðins stjórnmálaflokks.
í ríki samvinnunnar víða um
beim hefir því almennast verið
^ylgt fast fram, að félögin blönd-
uðu sér hvorki í trúmál eða stjórn-
^ál. I eðli sínu eru þau líka yfir-
leitt þannig að stefnu og tilgangi,
þeim er ætlað að vera til hags-
bóta öllum almenningi án alls tillits
^11 þess, hverjar skoðanir hlutaðeig
andi einstaklingar hafa í stjórn-
málum eða trúarefnum. — Þessari
reglu var líka lengi fylgt 1 íslenzk-
um samvinnufélögum og áreiðan-
lega hefir sú verið ætlunin hjá
öllum þeirra helztu forgöngumönn-
um í byrjun, að svo væri áfram.
Því lakara fyrirbrigði er það í
rauninni, að svo skuli hafa farið,
eins og nú er kunnugt, að einum
stjórnmálaflokkíi, ; Framsóknar-
flokknum, skuli hafa tekizt að ná
þessum félagsskap á sitt vald og
gera hann „pólitískan". Orsakir til
þessa verða ekki raktar hér enda
skortir til þess nægileg gögn, en
að ástandinu eins og það er skal
lítillega vikið.
Fyrsta og öruggasta sönnunin
fyrir stjórnmálaafskiftum félag-
anna, ákveðnum flokki til gengis,
er sú: að Samband íslenzkra sam-
vinnufélaga hefir nú nokkur und-
anfarin ár veitt nokkrar þúsundir
króna á ári til styrktar útgáfu
Framsóknarblaðanna: „Tímans“
og „Dags“. Hefir meira að segja
ekkert komið opinberlega fram er
sanni, að halli á þeirri blaðaút-
gáfu sé meiri en styrknum nemur.
Annað, sem er ljóst vitni um
hugsunarháttinn í þessu efni er
sú alkunna kenning, sem óspart
hefir verið á lofti haldið af for-
kólfum Framsóknarflokksins, í
8*