Stefnir: tímarit um þjóðmál og fleira. - 01.04.1930, Blaðsíða 29

Stefnir]
Samvinna og sjálfstæði.
123
Jjví hvernig stjórnmálaskoðanir
meðlimanna eru. Á verzlunarsvið-
inu ríður naumast á öðru meir, en
að útrýma skuldaverzluninni fyrir
fullt og- allt. Mundi það áhrifa-
meira almennu sjálfstæði til
styrktar, en flest annað, sem þing
°g stjórn hafa gert almenningi til
hagsbóta. Á því sviði duga engar
hægfara smá breytingar eða kák.
Þá fyrst er gagns að vænta ef
skorið er fyrir þessa rótgrónu
meinsemd að fullu. Að grípa þar til
skarpra ráða er knýjandi nauð-
syn, og það mætti ætla, að eng-
inn aðili ætti að vera þar fúsari
"töl fylgis en samvinnufélögin, því
vissulega ættu þau að standa vel að
vígi í samkeppninni um vöruverð,
þó að hönd selji hendi.
Algert og fulltryggt pólitískt
hlutleysi er næsta krafan. Fjár-
niálafyrirtæki sem stofnuð eru til
almennra heilla hverju nafni sem
þau nefnast hafa naumast aðra
skyldu fremur en þá að forðast þá
ósvinnu, að beita aðstöðu sinni í
flokkaþrætum sem sprottnar eru
af mismunandi stjórnmálastefn-
um.
Þriðja og eigi þýðingarminnsta
uauðsynin á framtíðarvegi ís-
lenskra samvinnumála er sú, að
efla þau samtök sem miða að
bættu verði og greiðari sölu allr-
ar framleiðsluvöru til lands og
sjávar. Það eitt á að koma þar til
greina sem takmark, að efla at-
vinnuvegi landsins og auka og
bæta efnalegt sjálfstæði. Sala ís-
lenskrar vöru hefir hingað til víð-
ast hvar verið í höndum sömu fé-
laga, sem hafa með að gera útveg-
un aðfluttrar vöru. Getur slíkt vit-
anlega gengið áfram þar sem hag-
kvæmara er talið. Hitt virðist þó
að ýmsu leyti eðlilegra og betra,
eigi síst ef unnt yrði að gera hinn
gamla verzlunarfjanda, skulda-
verzlunina, landrækan, að hafa á
þessu sama hátt og mest tíðkast
hjá nágrannalöndunum, t. d. Dön-
um, að sölufélögin séu sér og eigi
að neinu leyti háð hinum.
Sláturfélögin, smjörbúin og
eggjasölufélögin dönsku, hafa
reynst mestu nytjastofnanir fyrir
danskan landbúnað, og eins ættu
hliðstæð félög að geta verið hér,
enda bendir fengin reynsla fylli-
lega í þá átt. Eitt af því sem þar
mælir sérstaklega með er að í þess-
háttar félögum er auðvelt að
sneiða hjá stærsta annmarka vöru-
kaupa félaganna, samábyrgðinrii.
Að koma góðu skipulagi á verkun,
meðferð og sölu allrar útfluttrar
vöru er líka miklu þýðingarmeira
fyrir efnahag almennings eins og
nú er komið. Það er sem sé víst að