Sagnir

Ataaseq assigiiaat ilaat

Sagnir - 01.04.1989, Qupperneq 56

Sagnir - 01.04.1989, Qupperneq 56
Gunnar Halldórsson því í sér undirgefni við náttúruna sem var tæki í hendi guðs til að hafa hemil á syndum. Hallærin voru óhjákvæmileg og verðskulduð refs- ing guðs, en refsingin átti að vera fagnaðarefni þar sem betra væri að þola hana í þessu lífi sér til sálu- hjálpar en verða af himnaríki eftir dauðann. Og gamla forlagatrúin var staðfest af þeim kristna boðskap að ekkert gæti aukið við eða dregið úr þeim þjáningum sem mönnum væru skammtaðar af guði. Viðhorfin sem hér er lýst fólu í sér að fólk beindi sjónum sínum að himnaríki fremur en möguleikanum á að bæta hag sinn í þessu lífi. Þar sem fólki voru allar veraldleg- ar bjargir bannaðar átti það engan betri kost en að reyna að verjast þeirri mestu ógn sem steðjaði að kyrrstöðuþjóðfélaginu: fólksfjölgun umfram það sem landið gat borið og afleiðingum hennar, hungurs- neyð og drepsóttum. Það sam- ræmdist rétttrúnaðinum að dauði syndlausra barna væri fagnaðarefni og ástæða er til að ætla að sú trú hafi átt einhvern þátt í hárri dánar- tíðni ungbarna.80 Eins var það í samræmi við rétttrúnaðinn að setja strangar hömlur við lauslæti, enda virðast þær hafa borið góðan árang- ur.81 Að banna fólki að giftast var strangt til tekið ekki kristilegt, en hömlur þær sem settar vom við búð- setu takmörkuðu í raun giftingar- möguleika þegar jarðnæði var ófáan- legt. Og þessar hömlur voru ræki- lega studdar með þeim kristilegu rökum að þurrabúðalífið væri sið- spillandi. Langvarandi góðæri þóttu einnig siðspillandi, líklega einkum vegna þess að þau leystu úr læðingi metn- að og atorku hinna lægra settu sem þá ógnuðu hagsmunum valdastétt- arinnar. Áherslan á trúarlegt gildi fátæktar, þjáninga, nægjusemi og undirgefni82 þjónaði meðfram því samfélagslega hlutverki að fyrirbyggja átök um þau takmörkuðu veraldar- gæði sem til voru í kyrrstöðuþjóð- félaginu. Þar sem trúarlíf var ekki aðskilið frá hinu veraldlega heldur innifalið í öllum athöfnum sjáum við tvíþættan tilgang í eftirfarandi varnaðarorðum til þeirra sem þrátt fyrir allt höfðu komist í efni: Hallgrímur Pétursson (1614-1674) Eg ann þér svoddan sœlu Samkuœmt hinni heimsfrœgu afskiptaleysiskenningu Philippe Ariés (1962) leiddi há dánartíðni ungbarna til þess að fóik forðaðist að bindast tilfinningalegum böndum uið börn sín. Eduard Shorter (1976) og Lauirence Stone (1977) „aðhyllast afskiptaleysis- kenninguna en hafa endaskipti á orsakasamhengi. “9? Saknaðarljóð Hallgríms Péturssonar um Steinunni dóttur sína sem dó á fjórða án98 gefur tilefni til ihugunar um réttmœti þessara kenninga: Unun var augum mínum ávallt að líta’ á þig, með ungdóms ástum þínum ætíð þú gladdir.mig rétt yndis-elskulig auðsveip, af hjarta hlýðug, í harðri sótt vel líðug sem jafnan sýndi sig. Næm, skynsöm, ljúf í lyndi lífs meðan varstu hér, eftirlæti og yndi ætíð hafði’ eg af þér, í minni muntu mér; því mun ég þig með tárum þreyja af huga sárum, heim til þess héðan fer. Ég ann þér svoddan sælu, að sjá þitt gleði-vín héðan úr eymdar pælu eg kem þar senn til þín; ó hvað sætir samfundir seðja þá okkar geð um eilífar ævistundir að lifa drottni með. 54 SAGNIR
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132

x

Sagnir

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Sagnir
https://timarit.is/publication/1025

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.