Sagnir - 01.04.1989, Síða 93

Sagnir - 01.04.1989, Síða 93
íslensk nýlendustefna BJARMALAND Hólmgaröur GARÐARÍKI Kænugarður • 60* 50* / / Siglingaleiðin frá Hernum til Hvarfs Bjarni Herjólfsson um 985 skv. Grænlendingasögu. 30* i Eiríkur rauði 985 Leifur Eiriksson 1000 skv. frásögn Eiriks sögu rauða, Heimskringlu og Kristnisögu. Þorfinnur Karlsefni 1005 Leifur Eiríksson 1000-1014 skv. Grænlendingasögu. í gamla daga Það er talið vera um 980 sem þeir Snæbjörn galti Hólmsteinsson og Hrólfur rauðsenski finna Grænland, sem þá var kallað Gunnbjarnarsker. Skömmu síðar fór Eiríkur rauði til landnáms á Grænlandi, ef marka má frásögn Landnámabókar, ásamt nokkrum íslendingum. „Það sumar fór Eiríkur að byggja land það, er hann hafði fundið og hann kallaði Grænland, því hann iét það menn mundu fýsa þangað, ef landið héti vel. Svo segja fróðir menn, að það sumar fóru hálfur þriðji tugur skipa til Grænlands úr Breiðafirði og Borgarfirði, en fjórtán komust út; sum rak aftur, en sum týndust. Það var fimmtán vetrum fyrr en kristni var í lög tek- in á íslandi."3 Þetta samfélag íslendinga á Graenlandi virðist hafa braggast sæmilega fyrst í stað, menn höfðu í s'g og á og gátu jafnvel brugðið sér iil Ameríku ef þannig stóð á skrefi. Samfélagsgerð og stjórnarhættir virðast hafa verið með svipuðum hætti á Grænlandi og hérlendis og er íslendingar gengu Noregskon- ungi á hönd gerðu Grænlendingar slíkt hið sama. Um miðja 15. öld rofnaði allt samband á milli land- anna og í nær fjórar aldir var Græn- land týnt og tröllum gefið. Hans Egede hét norskur trúboði sem sigldi til Grænlands í byrjun 18. aldar í leit að íslendingum.4 Kon- ungurinn hafði gefið honum skip og verið voða almennilegur, m.a. veitt honum einkaleyfi á versluninni enda var ferðin farin vegna mikils trúarhita og kristilegs bróðurkær- leika. Er séra Hans kom til Græn- lands fann hann enga íslendinga og þeir sem stóðu í flæðarmálinu til að taka á móti honum voru hundheiðn- ir eskimóar. Hvað hafði orðið um alla íslendingana? Svarið við þeirri ráðgátu fæst sennilega seint en þar sem séra Hans var nú einu sinni kominn var ekki um neitt annað að ræða en kristna lýðinn og reyna að græða eitthvað á honum. Á Græn- land var litið sem hluta af Danaveldi enda höfðu Noregur og Danmörk verið í ríkjasambandi síðan 1380. Að afloknum flestum Napóleonsstyrjöld- unum var haldið skuldaþing í Kiel þar sem kökunni var skipt milli þeirra sem meira máttu sín. Frænd- ur vorir Danir urðu þar að láta Noreg af hendi við Svía en með stuðningi Breta tókst þeim að halda þeim löndum sem áður höfðu tilheyrt Noregi, þ.e. íslandi, Færeyjum og Gænlandi. Norskur imperíalismi Norðmenn voru ekkert sérlega hrifn- ir af að lenda undir Svíum, sem von- legt var, og töldu sig fullfæra um að stjórna sér sjálfir. Mikil drift var í norsku efnahagslífi á 19. öld og fragt- og fiskiskipastóllinn stækkaði stórum. Samhliða aukinni efnahags- legri velmegun jókst þjóðarstoltið og í upphafi aldarihnar, nánar tiltek- ið 1905, fengu þeir fullt sjálfstæði. Sjávarútvegurinn var burðarásinn í efnahagslífinu og Norðmenn stund- SAGNIR 91
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132

x

Sagnir

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Sagnir
https://timarit.is/publication/1025

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.