Sagnir

Ataaseq assigiiaat ilaat

Sagnir - 01.04.1989, Qupperneq 98

Sagnir - 01.04.1989, Qupperneq 98
Gísli Gunnarsson Hvað varð um ómagabörnin, sem skýrt var frá í manntalinu 1801 úrvinnsla úr fjórum nemendaritgerðum Avormisserinu 1988 var ég kennari á námskeiði í fjöl- skyldusögu. Það var vel sótt og sextán nemendur luku því. Námskeiðseinkunn var að hálfu leyti próf og að hálfu leyti ritgerð. Meðal ritgerðarverkefna var efnið „Hvað varð um ómagabörnin í manntalinu 1801?“ Skrifa átti nöfn og aldur ómagabarna (0-14 ára) í manntalinu og reyna að finna ómaga- börnin fyrst eftir nafnaskrá Mannt- als 1845 og ef þau fundust þar að athuga stéttar- og hjúskaparstöðu þeirra í manntalinu sjálfu. Síðan átti að vinna heilstæðar upplýsingar um hver var staða ómaganna frá 1801 á árinu 1845. Ef ómagabarn fannst ekki 1845 var gengið út frá því að það væri ekki lengur í lifenda tölu. Til samanburðar var valinn á handahófskenndan hátt hópur bændabarna, sem var jafnstór og ómagahópurinn, og voru örlög bændabarnanna skoðuð á sama hátt og ómaganna. Eina „reglan" við val bændabarnanna var sú að reynt var að velja ekki börn sem báru mjög algeng nöfn. Það skal endur- tekið að valið var handahófskennt að öðru leyti, þannig að úrtakið telst vera marktækt fyrir öll bændabörn 1801. Fjórir nemendur tóku að sér að leysa verkefni þetta og skiptu þeir hinum ýmsu héruðum landsins á milli sín. Reynt var að skipta land- inu í fjóra nokkuð jafnstóra hluta (miðað við heildarfólksfjöldann 1801) og skyldi hver þeirra mynda nokkuð samstæða heild. Ásgeir Hilmar Jónsson athugaði örlög ómagabarnanna í þeim sýslum, sem nú mynda Austurlands- kjördæmi og Norðurlandskjördæmi eystra. Oddný Finnbogadóttir valdi Norðurlandskjördæmi vestra og Vest- firði; Óskar Bjarnason Vesturlands-, Reykjanes- og Reykjavíkurkjördæmi og Guðni Björnsson Suðurlands- kjördæmi. Þau Oddný, Óskar og Guðni höfðu náið samráð sín á milli við verkefnin og notuðu í meginatriðum svipaðar vinnuaðferðir. Mér var tjáð að Oddný hefði mótað þær að miklu leyti. Rannsóknarniðurstöðurnar, sem hér eru birtar, endurspegla því bæði tilmæli kennara um úrvinnslu heimilda og fyrrnefndar vinnuað- ferðir þremenninganna. Ásgeir Hilmar fór nokkuð aðrar leiðir en hin þrjú við samningu ritgerðar sinnar en upplýsingasöfnun hans var sömu gerðar og átti hann því auðvelt með að samræma úrvinnslu sína niðurstöðum hinna. Ásgeir og Guðni röktu örlög allra barnaómaga 1801 á „rannsóknar- svæðum" sínum, en þeir voru alls 95 + 105. Oddný og Óskar gerðu hins vegar handahófskennd úrtök af ómagafjöldanum, sem' að vísu voru nokkuð stór: Oddný valdi 100 ómaga af 121 og Óskar 105 af 149. Örlítið misræmi var við val ómag- anna. Oddný valdi aðeins þá ómaga „sem ólust upp hjá vandalausum", en sleppti þeim „sem nutu ölmusu á heimili foreldra sinna eða þar sem heilu heimilin voru á ölrnusu". 96 SAGNIR
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132

x

Sagnir

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Sagnir
https://timarit.is/publication/1025

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.