Sagnir - 01.06.2005, Blaðsíða 79

Staðamál fynri og heimildagildi Oddaverja þáttar
Oxford, 2000, bls. 121.
xxxiv Sjá t.d.: Jón Jóhannesson: íslendinga saga, bls. 220. Bjöm Þorsteinsson: íslensk
miðaldasaga, bls. 124.
xxxv Þorláks saga hin elsta eða A-gerð er varðveitt í handriti frá því um 1360 (Stockh.
perg. fol. nr. 5). Til er u.þ.b. 100 ámm eldra brot í AM 383 4to I (D). Þorláks saga yngri
eða B-gerð er varðveitt í handritinu AM 382 4to (B) sem er frá íyrri helmingi 14. aldar og
er það fremur illa varðveitt en fyllt er í hinar mörgu eyður eftir C-gerð. í Brit. Mus. Add.
11242 (Bl) er varðveitt ofurlítið brot ritað eftir B-gerð þegar það var heilla en nú.
Oddaverja þáttur hefiir ekki varðveist heill í B-gerð og er fyllt í eyður eftir C-gerð. Sjá:
íslenzk fornrit XVI. Biskupa sögur II. Ásdís Egilsdóttir gaf út. Reykjavík, 2002, bls.
XXXII. Sjá einnig: Jón Böðvarsson: „Munur eldri og yngri gerðar Þorláks sögu“. Saga
VI. 1968, bls. 81.
xxxvi Jónas Kristjánsson: „Bókmenntasaga“, Saga íslands II. Ritstjóri Sigurður Líndal.
Reykjavík, 1975, bls. 243.
xxxvii Ásdís Egilsdóttir: „Þorláks saga og Lilja. Tvö tímamótaverk“. Dynskógar. Rit V-
Skaftfellinga. Vík, 1999, bls. 66.
xxxviii Orri Vésteinsson: The Christianization oflceland, bls. 116.
xxxix Lausleg þýðing: „citerer en gang udtalelser af ham som han selv har hort.“ Jón
Helgason: „Þorláks saga helga“. Kulturhistorisk leksikon for nordisk middelalder fra
vikingetid til reformationstid XX. Reykjavík, 1976, bls. 389.
xl Sjá: Jón Jóhannesson: íslendinga saga, bls. 217. Magnús Stefánsson: „Kirkjuvald
eflist“, bls. 97-98. Jón Helgason: „Þorláks saga helga“, bls. 389.
xli íslenzk fornrit XVI. Biskupa sögur II, bls. XXXVIII.
xlii Jón Jóhannesson: íslendinga saga, bls. 217.
xliii Jón Böðvarsson: „Munur eldri og yngri gerðar Þorláks sögu“, bls. 92-93.
xliv Ármann Jakobsson og Ásdís Egilsdóttir: „Er Oddaveijaþætti treystandi?“. Ný saga
XI. Reykjavík, 1999, bls. 91.
xlv íslenzkfomrit XVI. Biskupa sögur II, bls. XL.
xlvi Jakob Benediktsson: „Brot úr Þorlákslesi“. Afmœlisrit Jóns Helgasonar. 30. júni
1969. Reykjavík, 1969, bls. 107.
xlvii íslenzk fornrit XVI. Biskupa sögur II, bls. XLII.
xlviii Sama heimild, bls. L.
xlix Sverrir Tómasson: „Kristnar trúarbókmenntir í óbundnu máli“. tslensk
bókmenntasaga I. Ritstjóri Vésteinn Ólason. Reykjavík, 1992, bls. 477.
1 Lausleg þýðing: „a tightly knit description of the course of the saint’s life using exempla
to illustrate the saintly qualities of Þorlákr and clearly modelled on European
hagiographies ... Oddaverja þáttr is a dramatic narrative in conventional saga style.“ Orri
Vésteinsson: The Christianization oflceland, bls. 116.
li Jón Böðvarsson: „Munur eldri og yngri gerðar Þorláks sögu“, bls. 86-88.
lii Um A-gerð: Hann nefhir að þegar höfúndur Páls sögu telur upp hver hafi þjónað
biskupi segi hann að lokum að Ketill prestur „var ok hans þjónustumaðr ...“ Hann segir
að höfúndur (að hans mati Ketill) hafi bætt við þessu „ok“ af lítillæti, annar höfúndur
hefði einfaldlega sagt „var hans þjónustumaðr“. Þetta atriði er of lítilvægt til að vera að
einhveiju gagni og auk þess vitum við ekkert um lítillæti Ketils. Hannes telur það frekari
sönnun að Ketill hafi tekið við kirkjulegum forráðum eftir lát Páls biskups sem helsti og
ffemsti trúnaðarmaður hans. En það sannar auðvitað engan veginn að Ketill hafi skrifað
söguna. Ofan á allt þetta eru röksemdafærslur Hannesar allar úr Páls sögu og sanna þær
ekki á nokkum hátt að Þorláks saga hafi verið samin af Katli Hermundarsyni. Um B-gerð:
Hann nefnir m.a. það þegar Þorlákur biskup dró Þorvald Gissurarson á eintal á dánarbeði
sínu og sagði honum öll leyndarmál sín. Hannes telur Þorvald of mikinn mann til að fara
að fleipra um leyndarmál biskups við hvem sem var. Hann hefúr aðeins sagt söguritara B-
gerðar leyndarmálin og það mun í huga Hannesar án vafa vera bróðir Þorvalds, Hallur
prestur Gissurarson lögsögumaður, síðar ábóti á Helgafelli og Þykkvabæ í Veri. Sjá:
Hannes Þorsteinsson: „Nokkrar athuganir um íslenzkar bókmentir á 12. og 13. öld“.
Timarit hins íslenska bókmenntafélags LXXXVI. Reykjavík, 1912, bls. 342-346 og 351-
357.
liii Jón Böðvarsson: „Munur eldri og yngri gerðar Þorláks sögu“, bls. 82-90.
liv Sama heimild, bls. 92.
lv Ármann Jakobsson og Ásdís Egilsdóttir: „Er Oddaveijaþætti treystandi?“, bls. 91.
lvi íslenzk fornrit XVI. Biskupa sögur II, bls. XXXII, XXXV og XLI-XLVI.
lvii Sama heimild, bls. LI.
lviii Jón Böðvarsson: „Munur eldri og yngri gerðar Þorláks sögu“, bls. 93.
lix Sama heimild, bls. 93.
lx Sverrir Tómasson: „Kristnar trúarbókmenntir í óbundnu máli“, bls. 475.
lxi Jón Helgason: „Þorláks saga helga“, bls. 390.
lxii Ármann Jakobsson og Ásdís Egilsdóttir: „Er Oddaveijaþætti treystandi?“, bls. 92.
lxiii Sjá: Jónas Kristjánsson: „Bókmenntasaga“, bls. 243-244. Sverrir Tómasson:
„Kristnar trúarbókmenntir í óbundnu máli“, bls. 477.
Ixiv Jón Böðvarsson: „Munur eldri og yngri gerðar Þorláks sögu“, bls. 83.
lxv Ármann Jakobsson og Ásdís Egilsdóttir: „Er Oddaverjaþætti treystandi?“, bls. 92.
lxvi Sama heimild, bls. 92.
lxvii Sama heimild, bls. 94-95.
lxviii Magnús Stefánsson: „Kirkjuvald eflist“, bls.103-104.
lxix Ármann Jakobsson og Ásdís Egilsdóttir: „Er Oddaveijaþætti treystandi?“, bls. 95.
lxx Byskupa sogur I, bls. 258.
lxxi íslenzk fornrit XVI. Biskupa sögur II, bls. XL-XLI.
lxxii Lausleg þýðing: "his alleged conflicts with Jón Loptsson - and hotter news can
hardly be imagined if Oddaveija þáttr is to be believed - go unnoticed." Orri Vésteinsson:
The Christianization of Iceland, bls. 116.
lxxiii Ármann Jakobsson og Ásdís Egilsdóttir: "Er Oddaveijaþætti treystandi?", bls. 98.
lxxiv Sama heimild, 97.
lxxv Magnús Stefánsson: "Um staði og staðamál", bls. 152.
lxxvi Sama heimild, bls. 154.
lxxvii íslenzkfornrit XVII, Biskupa sögur III, bls. XLVIII-XLIX.
lxxviii Ármann Jakobsson og Ásdís Egilsdóttir: "Er Oddaveijaþætti treystandi?", bls. 97.
lxxix Sjá: Sama heimild, bls. 97 og 99.
lxxx íslenzk fornrit XVII, Biskupa sögur III, bls. XLIX.
lxxxi Diplomatarium Islandicum I, bls. 221.
lxxxii Sama heimild, bls. 259.
lxxxiii Sjá um bréfín 1179 og 1180: Sama heimild, bls. 258-264.
lxxxiv Sama heimild, bls. 284-291.
lxxxv Sama heimild, bls. 244-257 og 264-280.
Sagnir 2005 77