Sveitarstjórnarmál - 01.12.2001, Qupperneq 8

Menningarmál
Guðjón Hjörleifsson bæjarstjóri:
Skanssvæðið í Vestmannaeyjum
Greinarhöfundur, Guðjón Hjörleifsson bæjarstjóri. Stafkirkjan í baksýn.
Greinarhöfundur, Guðjón Hjörleifsson, lauk gagn-
fræðaprófi frá Gagnfrœðaskólanum i Vestmannaeyjum
árið 1972 og stundaði siðan nám í einn vetur ífram-
haldsdeild við skólann. Hann starfaði sem skrifstofu-
stjóri i Sparisjóði Vestmannaeyja frá febniar 1975 uns
hann var ráðinn bæjarstjóri Vestmannaeyjakaupstaðar
hinn 1. september 1990. Guðjón hefur verið bæjarfull-
trúi fyrir Sjálfstœðisflokkinn frá árinu 1994 ogjafn-
framt átt sœti í bœjarráði. Hann erformaður stjórnar
bœjarveitna, hafnarstjórnar, Þróunarfélags Vestmanna-
eyja og Lífeyrissjóðs starfsmanna Vestmannaeyjabœjar.
Hann hefur átt sæti ífulltrúaráði Sambands íslenskra
sveitarfélaga frá árinu 1990 og var varamaður í stjórn
þess kjörtímabilið 1994 til 1998.
Skanssvæðið í Vestmannaeyjum er orðið eitt hið
fallegasta útivistarsvæði landsins, en svæðið hefur
mikið sögulegt og menningarlegt gildi. Ég ætla í
nokkrum orðum að gera grein fyrir mannvirkjum á
svæðinu, en síðustu framkvæmdir og heildarsvip-
mót svæðisins hannaði Pétur Jónsson landslags-
arkitekt í samvinnu við byggingarnefnd Staf-
kirkjunnar, en hún var skipuð af forsætisráðherra
til þess að annast undirbúning og móttöku þjóðar-
gjafarinnar.
Stafkirkjan á Heimaey
Hugmyndin að byggingu
kirkju í Eyjum kom fram árið
1995 frá Árna Johnsen og er sótt
í frásögn Kristnisögu og Land-
námu þar sem greint er frá því
að árið 1000 hafi víkingarnir og
kristniboðarnir Gissur hvíti og
Hjalti Skeggjason komið til ís-
lands sem kristniboðar Ólafs
Noregskonungs. Kristnisaga
segir frá því að urn borð í
skipum þeirra var tilhöggvið
timbur í kirkju sem þeir áttu að
reisa á staðnum sem þeir kæmu
til, en timbrið var gjöf Noregs-
konungs. Fyrsti staðurinn var
Vestmannaeyjar. Frá því er
greint að Gissur hvíti og Hjalti
hafi rætt um það hvort reisa ætti kirkjuna sunnan
eða norðan innsiglingarinnar og var varpað hlut-
kesti um staðarval. Kirkjan var þá reist á nokkrum
dögum á Hörgaeyri, eins og segir í Kristnisögu, þar
sem áður voru hörgar og blót.
Fyrstu skrefin voru að hafa samband við Norð-
menn urn hugsanlegan áhuga þeirra á að taka þátt í
verkefninu og þar nutu Eyjamenn aðstoðar og út-
sjónarsemi Geirs H. Haarde Ijármálaráðherra sem
þá var í fremstu röð talsmanna Norðurlandaráðs og
jafnframt var málið opnað við Jan P. Syse stór-
þingsmann og einn af forsetum norska þingsins og
fyrrverandi forsætisráðherra Noregs. Hann varð
strax stórhrifinn af hugmyndinni og fylgdi henni
fast eftir og staðfesti hann síðan óformlega að
Norðmenn rnyndu vilja gefa kirkjuna, en formleg
ákvörðun var síðan tekin árið 1998 en þá ákvað
norska Stórþingið og ríkisstjórn Noregs að staf-
kirkjan skyldi vera þjóðargjöf Noregs til íslendinga
á 1000 ára kristnitökuafmælinu.
Undirbúningsnefnd var skipuð í Noregi og eftir
samráð við norska og íslenska sérfræðinga var
ákveðið að fyrirmyndin skyldi vera Holtdalskirkja í
Noregi, kirkja sem byggð var árið 1170 i stíl 10.