Læknablaðið - 15.11.2005, Qupperneq 65

UMRÆÐA & FRÉTTIR / BRÉF TIL BLAÐSINS

Er Don Kíkote uppvakinn á Islandi?
í septemberhefti Læknablaðsins (1) geysist Matt-
hías Kjeld fram á ritvöllinn og vegur báðum hönd-
um. Hann minnir á fræga persónu úr heimsbók-
menntunum, Don Kíkóta sem helgaði líf sitt
hugsjón riddaramennskunnar og varði hana með
lensu á hesti sínum Rósinant gegn vindmyllum og
öðrum ógnum. Matthías notar ekki lensu heldur
háð og spott sem beinist rneðal annars gegn stofn-
uninni sem hann vinnur við, stjórn hennar og
heilbrigðisráðuneyti. Auk þess verða á vegi hans
íslensk vísindi, Læknablaðið og læknadeild en þar
er sennilega um slys að ræða sem oft gerast þegar
menn fara mikinn. Hugsjón Don Kíkóta var alltaf
á tæru en það er alls óljóst hver hugsjón Matthíasar
er eða hvað vakir fyrir honum. Hann virðist mjög
reiður en reiðir menn án hugsjóna eiga bágt.
Matthías víkur að grein í Læknablaðinu sem
undirritaðir eru höfundar að (2) og gerir við hana
fjölda athugasemda sem aðallega einkennast af
rangfærslum og rugli. Hér verða tekin nokkur
dæmi.
Rangfærslur
1. I grein Matthíasar bls. 766 segir: „Höfimdum
hefur alveg láðst að skilgreina livað er íslensk
grein og einnig hvað er klínísk grein. “
Þetta er ekki rétt. I grein okkar bls. 840 segir:
„Gerð var leit í ISI gagnagrunninum að öllum
greinum sem skráðar (lyklaðar) voru á gömul og
ný heiti Landspítala fyrir tímabilið 1999-2003.
Fjöldi greina fyrir Island allt var fundinn á sama
hátt, með því að finna greinar í ISI grunninum
sem voru skráðar á Island." Ennfremur bls. 840:
„Flokkun greina eftir fagsviðum var samkvæmt
tímaritum sem þær voru birtar í og voru greinar
ekki tvítaldar þó fleira en eitt fagsvið stæði að
þeim. Upplýsingar um þessa flokkun má finna í
heimild (7).“
2. í grein Matthíasar bls. 766 segir: „Loks er látið
að því liggja í greininni að sanieining sjúkra-
luísanna í Reykjavík eigi þátt í fjölgun birtra
íslenskra vísindagreina en rök fyrir því verða
ekki fundin í greininni!?"
Þessi fullyrðing er röng. í grein okkar bls. 839-
40 segir: „Ekki er tímabært að meta endanlegan ár-
angur sameiningarinnar á vísindavinnu sem hefur
langan aðdraganda og þróunartíma.“
3. í grein Matthíasar bls. 766 segir: „Pá virðast
sumar ákvarðanir sem skipta höfuðmáli teknar
eftir geðþótta og ekki gerð grein fyrir hvers
vegna né hvaða áhrifþœr hafa á niðurstöður. Til
dœmis er einn íslenskur höfundur valinn afþrem
íslenskum lœknum sem voru meðal 376 höfunda
að greininni með flestar tilvitnanir. “
Þetta er ekki rétt. A bls. 843 segir að einn íslensk-
ur læknir hafi verið í stýrihóp og ritnefnd þessarar
rannsóknar og hann fær því höfundaraðild en ekki
hinir. Þeir sem sitja í stýrihóp rannsókna koma að
hönnun rannsóknarinnar, framkvæmd, úrvinnslu
og greinaskrifum og það er löng hefð fyrir því að
þeir fái höfundaraðild. Þessi ákvörðun hefur engin
áhrif á niðurstöður eða samanburð milli þjóða þar
sem tilvitnanir í greinar eru ótengdar tilvitnunum
í höfunda.
Rugl
Tilvitnanafjöldi í greinar eða tilvitnanafjöldi í ein-
staka höfunda
1. I grein Matthíasar bls. 767 segir: „Loks blasir
það við eftir því hvernig reiknað er og ekki er
gerð grein fyrir í umrœddri grein (1) að ef allir
þrír íslensku lœknarnir sem voru höfundar að
mest tilvitnuðu greininni hefðu fengið inni hjá
höfundum greinarinnar (!) með sínar tilvitnanir
hver, þá hefðum við verið nieð ennþá meiri yfir-
burði í tilvitnunum nteðal þjóða heints. Ef til vill
grunsamlega yfirburði?“
Svar: Matthías ruglar saman tilvitnanafjölda f
greinar og tilvitnanafjölda í einstaka höfunda sem
hvergi kemur við sögu í samanburði milli þjóða.
Það er skýr greinarmunur gerður á þessu í grein
okkar á bls. 841, kaflanum Fjöldi tilvitnana. Rétt
er að benda á að við útreikninga á tilvitnanatíðni
í greinar þá kemur fjöldi höfunda og mannfjöldi
þjóðanna sem standa að greinunum hvergi við
sögu. Hver grein stendur á eigin verðleikum einum
saman.
2. Á bls. 768 segir síðan: „Hvað skyldu t.d. Svíar
(9,0 millj., 47 sjúkrasetur) og Norðmenn (4,6
millj., 22 sjúkrasetur) með miklu fleiri höfunda
á þessari grein hafa fengið há meðaltöl tilvitnana
ef þeir hefðu fengið sömu hlutfallslega aðild að
greininni (1) og íslendingar? Pað hefði styrkt
umrœdda grein Lœknablaðsins verulega ef slík-
ar kannanir hefðu verið gerðar á áhrifum mest
tilvitnuðu greinarinnar hjá þessum þjóðum, en
höfundar hennar voru eingöngufrá Norðurlönd-
unum?“
Bjarni
Þjóðleifsson
Sigurlaug
Sveinbjörnsdóttir
Höfundur eru
Læknablaðið 2005/91 865