Læknablaðið - 15.04.2007, Blaðsíða 69

ÞING SKURÐLÆKNA, SVÆFINGA- OG GJÖRGÆSLULÆKNA / ÁGRIP ERINDA
V-10 Krufningagreind nýrnafrumukrabbamein á íslandi
1971-2000: Samanburður við æxli greind í sjúklingum á lífi
Ármann Jónsson', Sverrir Harðarson21, Vigdís Pétursdóttir2, Helga Björk
Pálsdóttir1, Eiríkur Jónsson31, Guðmundur Vikar Einarsson3, Tómas
Guðbjartsson31
tomasgud@landspitali.is
'Læknadeild HÍ, 2rannsóknarstofa Landspítala í meinafræði, 3þvagfæra-
skurðdeild Landspítala
Inngangur: Á síðasta áratug hefur nýgengi nýrnafrumu-
krabbameins aukist töluvert hér á landi. Petta hefur verið skýrt
með hratt vaxandi notkun ómskoðana og tölvusneiðmynda við
uppvinnslu óskyldra sjúkdóma í kviðarholi. Krufningagreind
nýrnafrumukrabbamein greinast fyrir tilviljun við krufningu hjá
sjúklingum sem fyrir andlát hafa ekki þekkt einkenni sjúkdóms-
ins. Þessi tilfelli geta geymt mikilvægar upplýsingar um hegðun
sjúkdómsins hér á landi, ekki síst hvað varðar upplýsingar um
raunverulega aukningu sjúkdómsins.
Efniviður og aðferðir: Rannsóknin er hluti af stærri rannsókn
á nýrnafrumukrabbameini á Islandi og byggir á gagnagrunni
sem inniheldur alla sjúklinga sem greindust 1971 til 2000. í þess-
ari afturskyggnu rannsókn var eingöngu Iitið á krufningagreind
tilfelli. Upplýsingar fengust úr gagnagrunni rannsóknarstofu
Landspítala í meinafræði, Krabbameinsskrá og sjúkraskrám
Landspítala. Upplýsingar um fjölda krufninga og mannfjölda
á rannsóknartímabilinu fengust frá Hagstofu íslands. Tíðni
krufninga lækkaði marktækt á rannsóknartímabilinu, eða úr
31-38% fyrstu 10 árin í 19% árið 2000. Athugaður var aldur
og kyn sjúklinganna auk þess sem vefjasýni voru yfirfarin af
tveimur meinafræðingum og skráð vefjagerð, æxlisstærð, gráðun
ogTNM-stigun. Krufningagreind tilfelli voru síðan borin saman
við 629 sjúklinga sem greindust á lífi með nýrnafrumukrabba-
mein á Islandi á sama tímabili.
Niðurstöður: Alls greindust 104 æxli fyrir tilviljun við krufningu
og var meðalaldur 74,8 ár (tafla lj.Tíðni krufningagreininga var
mjög breytileg á 5 ára tímabilum, eða 0,5-1,9% krufninga frá
1971-1995 en aðeins 0,18% frá 1996-2000 (p<0,05). Samanburður
á æxlum sem greindust við krufningu og hjá lifandi greindum er
sýndur í töflu I. Kynjahlutfall var áþekkt, einnig hlutfall hægri og
vinstri æxla. Krufningagreindu æxlin voru marktækt minni, eða
3,7 miðað við 7,4 cm í þvermál.Totufrumugerð (papillary RCC)
var algengari í krufningagreinda hópnum og tærfrumugerð
(clear cell RCC) heldur fátíðari samanborið við lifandi greinda.
Krufningagreindu æxlin reyndust með lægri stigun og gráðun en
hjá lifandi greindum.
Ályktun: Eins og búast mátti við eru krufningagreind nýrna-
frumukrabbamein á lægri stigum og gráðun, enda greind fyrir
tilviljun. Totufrumgerð er þó algengari samanborið við lifandi
greinda. Krufningagreindum nýrnafrumukrabbameinum hefur
fækkað á íslandi, sérstaklega eftir 1995. Þetta er staðreynd jafn-
vel þótt leiðrétt sé fyrir hlutfallslegri fækkun krufninga. Aukið
nýgengi nýrnafrumukrabbameins skýrist því ekki af tilfellum
greindum við krufningu.
Tafla 1.
Æxli greind í sjúkl. á lífi Krufninga- greind æxli p-gildi
Fjöldi 629 104
Aldur, ár 64,0 74.8 <0,001
Hlutfall kk/kvk 1,6 1,5 ðm
Æxli hæ. megin 53% 50% óm
Meðalstærð, cm 7,4 3,7 < 0,001
Tærfrumugerð 558 (88,7) 73(71,6) < 0,001
Totufrumugerö 53 (8,4) 21(20,6) 0,003
Gráðun 1 + 2 337 (53,9) 82 (83,7) <0,001
TNM-stig
1 188(29,9) 83 (81,4 ) <0,001
II 85 (13,5) 5(4,9)
III 153(24,3) 6(5,9)
IV 203(32,3) 8(7,8)
óm = ómarktækt
V-11 Sýktur ósæðarskeifugarnarfistill - sjúkratilfelli
Jóhann Páll Ingimarsson, Guðmundur Daníelsson
kirurgia@gmail.com
Æðaskurðdeild Landspítala
Inngangur: Fistill á milli ósæðar og skeifugarnar er sjaldgæf-
ur (1%) en alvarlegur fylgikvilli aðgerða vegna ósæðagúls.
Einkenni geta verið óljós og oft verður töf á greiningu. Orsökin
er oftast bakteríusýking í græðlingi. Meðferð er flókin og um-
deilt er hvaða meðferð beri að veita. Hér er lýst tilfelli af þessum
sjaldgæfa fylgikvilla.
Niðurstöður: 75 ára karlmaður með fyrri sögu um hluta-
brottnám (Billroth I) á maga leitaði á bráðamóttöku vegna
kviðverkja. Hann reyndist vera með brátt ósæðargúlsrof í
kviðarholi og gekkst undir bráðaaðgerð þar sem græðlingur var
lagður inn í ósæðina. Aðgerð gekk vel en eftir aðgerð greindist
hann með þvagfærasýkingu og langvinnan niðurgang. Tveimur
árum síðar varð vart blóðugs niðurgangs. Illa gekk að finna
blæðingarstað þrátt fyrir endurteknar maga- og ristilspeglanir.
Tölvusneiðmynd af kvið sýndi að skeifugörn var lóðuð niður að
ósæðargræðlingnum og samgangur þar á milli. Sjúklingi blæddi
umtalsvert og hann varð óstöðugur í lífsmörkum. Honum var
ekki treyst í opna aðgerð og því var ákveðið að leggja inn inn-
æðargræðling (endoluminal graft) í ósæðina í gegnum þræð-
ingu á náraslagæð. Græðlingurinn náði frá nýrnaslagæðum og
niður í hægri art. iliaca interna. Við þetta stöðvaðist blæðingin.
Vegna gruns um sýkingu í fistli var hann settur á langvarandi
sýklalyfjameðferð. Sjö mánuðum síðar var hann lagður inn að
nýju með kviðverki og blóðug uppköst. Magaspeglun sýndi sár í
skeifugörn og í botni sársins sást græðlingurinn greinilega. Gerð
var hjáveita á milli art. axillaris og beggja lærisslagæða. Eldri
græðlingur var fjarlægður og ræktaðist frá honum E. coli með
beta-lactam ónæmi, fjölónæmur E. sakazakii og C. albicans. Eftir
aðgerðina fékk hann sárasýkingu og graftarkýli undir húð sem
lét undan sýklalyfjameðferð. Hann útskrifaðist heim en var aftur
lagður inn vegna húðrofs yfir axillo-bifemoral græðlingnum.
Læknablaðið 2007/93 333