Læknablaðið - 15.04.2007, Blaðsíða 89

UMRÆÐA & FRÉTTIR / MINNINGAR SKURÐLÆKNIS
Framhlið Landspítalans eins og hann leit útfrá upphaft 1930.
virkt en hættulegt svo það var bara notað til að
ná sjúklingnum niður. Síðan var svæft með eter og
það var einfaldlega gert á þann hátt að eternum
var dreypt á maskann meðan á aðgerðinni stóð.
Þetta var á vissan hátt öruggari aðferð fyrir börn
en að nota svæfingavél sem notuð var við svæfing-
ar á fullorðnum sjúklingum. Þetta voru ekki fínar
svæfingar og sjúklingarnir sváfu oft klukkutímum
saman eftir aðgerðir vegna þess að þeir höfðu
fengið allt of mikið af svæfingalyfjum. I rauninni
var þetta sama aðferð og hafði verið notuð allar
götur frá upphafi svæfinga og það má segja að
þetta hafi verið að líða undir lok því með komu
sérmenntaðra svæfingalækna þá gerbreyttist þetta
á mjög stuttum tíma.”
Þótti hafa þrönga sérmenntun
Sjúkrahúsin í Reykjavík voru fleiri en nú er ef
svo má segja því auk Landspítalans og Landakots
var Hvítabandið við Skólavörðustíg rekið sem
sjúkrahús með aðstöðu til aðgerða og einnig
var lyflækningadeild á Heilsuverndarstöðinni
við Barónstíg. „Sú deild hafði verið stofn-
uð þegar síðasti mænuveikisfaraldurinn gekk
1954-55. Þegar kom að því að skipta vöktum
milli spítalanna var fyrirkomulagið þannig að
Landspítalinn tók eina viku, Landakot eina viku
og Hvítabandið og Heilsuverndarstöðin þriðju
vikuna saman. Þá tók Hvítabandið handlækningar
og Heilsuverndarstöðin lyflækningar en þó skipt-
ust Landspítalinn og Landakot á um að taka við
beinbrotum þessa þriðju viku því Hvítabandið
hafði ekki röntgentæki. í dag finnst manni skrýtin
tilhugsun að reka heilan spítala með aðgerða-
stofu án röntgentækja. Fleira gerði aðgerðir á
Hvítabandinu erfiðar því í húsinu var engin lyfta
og skurðstofan var á annarri hæð en legudeildir á
þrem hæðum. Það þurfti því að bera sjúklingana á
milli hæða. “
Höskuldur lýsir því að sérnám í skurðlækn-
ingum hafi verið með nokkuð öðrum hætti en nú
tíðkast. „íslenskir læknar fóru margir til Svíþjóðar
í sérnám í skurðlækningum og þar var ekki á þeim
tíma um skipulagt sérnám að ræða eins og nú er.
Sérnámið fólst í því að menn réðu sig á skurðdeild-
ir í ákveðinn tíma og söfnuðu tíma og reynslu í
ýmsum greinum skurðlækninga. Þetta var nám sem
kom sér mjög vel hér heima því skurðlæknar urðu
að geta sinnt flestu ef ekki öllu þegar þeir gengu
vaktir á íslensku spítölunum, bæði í Reykjavík
og úti á landi. Þegar ég kom heim frá sérnámi í
Bandaríkjunum í bæklunarskurðlækningum 1967
hafði ég eingöngu stundað slíkar skurðlækningar
þó að fyrsta árinu væri skipt milli taugaskurðlækn-
inga og lýtalækninga. Var það talið heppilegra
fyrir bæklunarskurðlækni en að fá þjálfun í kvið-
arholsskurðlækningum. Þegar ég kom heim þótti
ég hafa ákaflega þrönga sérmenntun og það reyndi
verulega á mig að taka vaktir á handlækningadeild
Landspítalans þar sem ég þurfti að sinna öllu.
Þetta bjargaðist allt saman því ég hafði þó verið
nógu mikið á handlæknisdeildum til að geta metið
sjúklingana og framkvæmt nauðsynlegar algengar
aðgerðir en líka metið í hvaða tilfellum var óhætt
að bíða fram á næsta dag. Svo höfðu menn ákveðin
verkaskipti eins og ég tók að mér að gera við brot
en aðrir tóku af mér erfiðari kviðarholsaðgerðir.
Þannig gekk þetta fyrir sig á þessum tíma.“
Hin „þrönga” sérmenntun Höskuldar í bækl-
unarskurðlækningum var þó ekki þrengri en svo
að hann gerði allt sem gera þurfti í þeim efnum.
„Það var engin sérhæfing innan sérgreinarinn-
ar. Ég sá um öll brot og sinnti bæði börnum og
fullorðnum, og allir sjúkdómar í stoðkerfi féllu
undir mína grein. Núna er búið að skipta bækl-
Bakhlið Landspítalans
þarsem horft erfrá inn-
keyrslunni frá Barónsstíg.
Brúin er fyrir aðkeyrslu
sjúkrabíla. Stóru glugga-
rnir tveir á annarri hœð
eru gluggar þeirra tveggja
skurðstofa sem voru á
spítalanum á þeim tíma.
„ Glugginn á milli er á her-
bergi sem hýsti autoklava
(sótthreinsunarskáp) og
var jafnframt skol. Innsti
glugginn á þessari hœð var
á skiptistofu (smáaðgerða-
stofu), sem jafnan var
kölluð „Kórea". Þegar
ég hófstörfá spítalanum
var búið að steypa upp í
innskotin báðum megin til
að fá rými fyrir hjúkrunar-
stöð, skoðunarherbergi
ogfleira. Kórea var þá
orðin gluggalaus," segir
Höskuldur Baldursson.
Læknablaðið 2007/93 353