Læknablaðið - 15.04.2007, Blaðsíða 35

FRÆÐIGREINARGREIN / HRORNUN I AUGNBOTNUM
Ný lyf fyrir hrörnun í
augnbotnum og skylda sjúkdóma
Einar
Stefánsson'3
AUGNLÆKNIR
Morten la Cour2
AUGNLÆKNIR
Guðleif
Helgadóttir3
HJÚKRUNARFRÆÐINGUR
Haraldur
Sigurðsson1,3
AUGNLÆKNIR
Friðbert
Jónasson1,3
AUGNLÆKNIR
'Læknadeild Háskóla
íslands,2augndeild
Kaupmannahafnarháskóla,
Rigshospitalet í
Kaupmannahöfn, Danmörku,
3augndeild Landspítala
Hringbraut, 101 Reykjavík.
Fyrirspurnir og bréfaskipti:
Einar Stefánsson prófessor/
yfirlæknir
HÍ, læknadeild,
augndeild Landspítala
101 Reykjavík.
einarste@landspitali. is
Lykilorð: hrörnun í augnbot-
num, bevacizumab, ranibizu-
mab, œöanýmyndun, lyfjain-
ndœling í glerhlaup.
Ágrip
Ný lyf gegn hrörnun í augnbotnum og skyldum
sjúkdómum munu valda byltingu í meðferð þessa
sjúkdóms sem er algengasta orsök blindu á íslandi.
Mótefni gegn vascular endothelial growth factor
hafa sannað gildi sitt og eru komin í notkun í
flestum nágrannalöndum. Augnlyfið ranibizumab
dregur úr blinduhættu og bætir sjón sjúklinga með
vota augnbotnahrörnun, æðanýmyndun og blæð-
ingar.
Inngangur
Verulegar framfarir hafa orðið í meðferð votrar
aldursbundinnar hrörnunar í augnbotnum (wet
age-related macular degeneration) á undanförn-
um misserum (1-3). Æðanýmyndun og lekar hár-
æðar spila stórt hlutverk í votri augnbotnahrörn-
unar og á vaxtarþátturinn vascular endothelial
growth factor (VEGF) stóran þátt í að framkalla
æðanýmyndun og leka (4-7). Nýlega hafa verið
þróuð mótefni gegn VEGF sem lofa mjög góðu í
meðferð votrar augnbotnahrörnunar.
í rannsóknum sem birtust á síðasta ári var sýnt
að ranibizumab (Lucentis®) bæði kemur í veg
fyrir sjóntap hjá sjúklingum með vota augnbotna-
hrörnun og bætir sjónskerpu þeirra að jafnaði um
2 línur á sjóntöflu og helst sá bati að minnsta kosti
í tvö ár (8, 9). Lucentis(®) hefur nú verið skráð
á markað í Bandaríkjunum og samþykkt af evr-
ópsku lyfjastofnuninni um miðjan janúar 2007 og á
íslandi tveimur vikum síðar. í tveimur stórum klín-
ískum rannsóknum á ranibizumab sem kallaðar
voru Anchor- og Marina-rannsóknir (8, 9) virtist
lyfið vera tiltölulega hættulítið. Óhöpp tengd
ástungu augans, svo sem sýking í auga og fleira,
var innan við 1 % og fylgikvillar tengdir æðakerfi,
til dæmis heilablóðfall og hjartaáfall, voru ekki
áberandi. í fyrrnefndum rannsóknum á ranibiz-
umab (8, 9) var lyfið gefið mánaðarlega með því
að sprauta lyfjaskammtinum inn í glerhlaup aug-
ans. Slíkt þarf að gera á skurðstofu og felur í sér
nokkuð álag fyrir sjúklinginn og heilbrigðisþjón-
ustuna. í annarri rannsókn þar sem reynt var að
gefa lyfið sjaldnar (10), það er að segja gefa það
mánaðarlega í þrjá mánuði og síðan á þriggja mán-
aða fresti, var árangurinn lakari og að ári liðnu
var sjónskerpa sjúklinganna ekki betri en í byrjun
meðferðar. Fung og samstarfsmenn (11) gáfu
ranibizumab mánaðarlega í þrjá mánuði í hópi
ENGLISH SUMMARY
Stefánsson E, la Cour M, Helgadóttir G, Sigurðsson
H, Jónasson F
New drug treatment for age-related
macular degeneration
Læknablaðið 2007; 93: 299-301
New drugs for age related macular degeneration
present a major advance in the treatment of the most
common cause of blindness in lceland. Vascular
endothelial growth factor antibodies reduce the risk of
blindness and improve vision in patients with wet age
related macular degeneration
Keywords: age-related macular degeneration, bevacizumab,
ranibizumab, antiangiogenic treatment, intravitreal injections.
Correspondence: Einar Stefánsson, einarste@iandspitaii.is
40 sjúklinga og meðferð var síðan haldið áfram á
grundvelli mats og mælinga á augnbotnum með
sneiðmyndatækni / ocular coherent tomography
(OCT) (12), breytingum í sjón, æðanýmyndun á
fluorescein æðamynd og blæðinga. Þetta gaf góðan
árangur og þessir sjúklingar höfðu talsvert betri
sjón ári eftir að meðferð hófst en þeir höfðu í byrj-
un. Helmingur sjúklinganna þurfti einungis þrjár
inndælingar. Þess ber þó að geta að þessi rannsókn
var tiltölulega lítil, aðeins 40 sjúklingar.
Pegaptanib (Macugen®) hamlar einu afbrigði
af VEGF og dregur þannig einnig úr æðanýmynd-
un og leka (13). Gragoudas sýndi að Macugen® er
gagnlegt miðað við eldri meðferð í því varnarstríði
sem augnlæknar hafa háð gegn augnbotnahrörnun
árum saman, en nær þó ekki að bæta sjónina. Lyfið
er skráð á íslandi, en hefur lítið verið notað hér
sem annars staðar enda árangur af meðferð mun
lakari en af Lucentis.
Umfang og kostnaður
Hið nýja lyf gegn VEGF (Lucentis®) felur í sér
stórkostlegar framfarir í meðferð augnbotna-
hrörnunar, en gerir um leið miklar kröfur til
heilbrigðisþjónustu í augnlækningum og eykur
lyfjakostnað verulega. í Danmörku er reiknað
með að nýgengi votra augnbotnabreytinga sé um
það bil 900 augu fyrir hverja milljón íbúa (28,29).
Danskir augnlæknar hafa talið að 2/3 hlutar þeirra
Læknablaðið 2007/93 299