Læknablaðið - 15.10.2009, Síða 48

F R Æ Ð I G R E I
Y F I R L I T
N A R
Tafla I. Flokkar fræðigreina í Læknablaðinu 2004-2008; rannsóknir, yfirlitsgreinar,
sjúkratilfelli og klíniskar leiðbeiningar. Gefinn er upp fjöldi og prósentur innan sviga.
2004 2005 2006 2007 2008 2004-2008
Rannsóknir 30 (75) 21 (61) 22 (64) 16(46) 21 (46) 110(58)
Yfirlitsgreinar 2(5) 6(18) 4(12) 7(20) 11 (24) 30 (16)
Sjúkratilfelli 6(15) 6(18) 5(15) 12(34) 14 (30) 43 (23)
Klínískar leiðbeiningar 2(5) 1 (3) 3(9) 0 0 6(3)
Samtals 40 (100) 34 (100) 34 (100) 35 (100) 46 (100) 189 (100)
Mynd 1. Fjöldifræðigreina Efniviður og aðferðir
í einstökum flokkum á
síðastliðnum fimm árum. Farið var yfir allar fræðigreinar sem birtust í
Læknablaðinu frá byrjun árs 2004 og til loka árs
2008 og þeim skipt í fjóra flokka: rannsóknir,
yfirlitsgreinar, sjúkratilfelli og klínískar leið-
beiningar. Kannaður var árlegur fjöldi innan hvers
flokks og breytingar á milli ára. Einnig var lagt mat
á hvaða sérgreinar komu mest að útgáfunni. Þegar
tvær eða fleiri sérgreinar stóðu að fræðigrein var
horft til sérgreinar fyrsta höfundar nema ef um
nema eða unglækni var að ræða. Var þá litið til
efnis greinarinnar eða sérgreinar síðasta höfundar.
Við skiptingu efnis eftir sérgreinum var aðeins lyf-
og skurðlækningum skipt í undirsérgreinar.
Niðurstöður
Flokkar fræðigreina
Fjöldi fræðigreina hélst fremur svipaður á tíma-
bilinu, eins og kemur fram í töflu I. Rannsóknum
fjölgaði ekki, en yfirlitsgreinum og sjúkratilfellum
fjölgaði (mynd 1). Mjög hefur dregið úr birtingu
klínískra leiðbeininga í blaðinu. Engar slíkar
leiðbeiningar voru birtar árin 2007 og 2008.
Höfundar rannsókna
í töflu II má sjá hvaða sérgreinar stóðu oftast að
útgáfu rannsókna. Barna- og nýburalækningar
komu oftast við sögu en trygginga- og vinnulækn-
ingar voru skammt undan. Heldur neðar komu
geðlækningar og ýmsar undirsérgreinar almennra
lyflækninga, svo sem hjarta- og lungnalækningar.
Tafla III sýnir þær sérgreinar sem stóðu að út-
gáfu yfirlitsgreina í Læknablaðinu á þessu
tímabili. Yfirlit yfir sérgreinar sem stóðu að
útgáfu yfirlitsgreina er sýnt í töflu III. Efstar á
blaði eru lungnalækningar en þar á eftir geðlækn-
ingar, augnlækningar, smit-, ónæmis- og tauga-
lækningar.
Sjúkratilfelli voru í grófum dráttum tvenns
konar, annars vegar hefðbundin sjúkratilfelli
með umræðu (n=33) og hins vegar Tilfelli
mánaðarins (n=10). Síðarnefndu tilfellin eru
styttri og hafa birst í öðru hverju tölublaði
frá því í byrjun árs 2007. Flest sjúkratilfelli
tengdust hjarta- og lungnaskurðlækningum (n=7),
lungnalækningum (n=6), barnalækningum (n=4)
og smitsjúkdómalækningum (n=5).
Umræða
Þessi fimm ára samantekt sýnir að í heildina
fjölgaði fræðigreinum í Læknablaðið á árinu 2008
í samanburði við árin 2004-2007. Þetta verður að
teljast jákvæð þróun þótt hún skýrist aðallega
af fjölgun yfirlitsgreina og sjúkratilfella. Á hinn
bóginn lækkaði hlutfall rannsókna úr 75% í 46%
á tímabilinu 2004-2008. Fjöldi þeirra stendur þó
nokkurn veginn í stað og er í kringum 20 greinar
á ári frá 2005 til 2008. Einnig ber að hafa í huga að
það er algengara við lok en upphaf tímabilsins að
greinum sé hafnað: tveimur greinum var hafnað
árið 2004, fjórum árið 2005 en fimm greinum var
hafnað árlega 2006 til 2008. Hlutfall höfnunar
nemur því um 15% af innsendum fræðigreinum
síðastliðin þrjú ár. Fjölgun yfirlitsgreina á
tímabilinu úr tveimur greinum £ 11 greinar árlega
er í takt við ákvörðun ritstjómar um að fjölga
birtingu slíkra greina. Þar er meðal annars horft
til þess að yfirlitsgreinar höfða yfirleitt til stærri
lesendahóps og geta auk þess nýst vel til kennslu.
Fjölgun sjúkratilfella helst í hendur við þá viðleitni
að auðvelda unglæknum að birta sínar fyrstu
greinar í blaðinu. Á síðustu ámm hefur ýmislegt
verið gert til að hvetja unga lækna til að senda efni
í Læknablaðið. Þetta er í takt við áherslur í sérnámi
á háskólasjúkrahúsum erlendis þar sem þeir eru
hvattir til ritunar og útgáfu fræðigreina hvers
konar. í þessu skyni var meðal annars á síðasta ári
komið á fót á Landspítala sérstökum tilfellafundi
kandídata og kandídötum svo boðið að senda inn
heppileg tilfelli til birtingar í efnisflokkana Tilfelli
mánaðarins og Læknislist ogfagtnennska.
Það kom á óvart að rannsóknargreinum fjölgaði
ekki á þessu fimm ára tímabili, en eins og kom
684 LÆKNAblaðið 2009/95