Læknablaðið : fylgirit - 01.12.2000, Qupperneq 25

ÁGRIP ERINDA / X. VÍSINDARÁÐSTEFNA LÆKNADEILDAR HÍ I
Efniviður og aðferðir: Klónuðu veirurnar KV1772kv72/67 og LVl-
ÍKSI og ýmsar afleiður þeirra voru notaðar í þessari rannsókn.
Hnattkjarnaátfrumur og æðaflækjufrumur voru sýktar með endur-
röðuðum veirum, sýni tekin daglega og víxlritavirkni mæld og not-
uð sem mælikvarði á veirumagn.
Niðurstöður og ályktanir: í Ijós kom að munurinn á svipgerð klón-
anna er vegna tveggja stökkbreytinga, önnur er í CA hluta gag og
hin í vif og eru stökkbreytingarnar samvirkandi. Pessar niðurstöð-
ur benda til þess að tengsl séu milli Vif og CA í fjölgunarferli
veirunnar í hnattkjarnaátfrumum.
E 04 Lýsandi rannsókn á sameindafaraldsfræði Chlamydia
trachomatis á íslandi
Kristín Jónsdóttir', Már Kristjánsson2, Ólafur Steingrímsson'
'Sýklafræðideild Landspítala Hringbraut, 'smitsjúkdómadeild Landspítala Fossvogi
Netfang: kristjo@rsp.is
Inngangur: Á íslandi greinast árlega liðlega 1700 tilfelli af C.
trachomatis sýkingum og eru þær sennilega ein algengasta orsök
ófrjósemi hjá íslenskum konum. Sýkingar í kynfærum eru oft ein-
kennalausar og því reynist erfitt að uppræta smit. Forsendur fyrir-
byggjandi starfs er staðgóð þekking á faraldsfræði sýkilsins. Yfir
90% tilfella eru greind á sýklafræðideild Landspítala og þar eru því
góðar aðstæður til að kortleggja faraldsfræðina en það má gera á
grundvelli erfðabreytileika ompl gensins sem skráir fyrir aðal-
mótefnavaka bakteríunnar. Rannsókn þessi kannar faraldsfræði
klamydíusýkinga með tilliti til breytinga á stofngerð eins og hún
birtist í geninu ompl. Ætlunin er að meta fjölda stofna í samfélag-
inu á hverjum tíma, hvort breytingar verði í ompl geninu og ef svo
verði með hvaða hraða það gerist.
Efniviður og aðferðir: Pvagsýni frá húð- og kynsjúkdómadeild Rík-
isspítala sem greindust með C. trachomatis á sýklafræðideild Land-
spítalans á tímabilinu 1.1.99-31.12.99 eru notuð.
Erfðaefni er einangrað úr sýnunum og ompl genið magnað með
nested PCR hvarfi. PCR afurðin er raðgreind og basaraðir stofna
bornar saman.
Niðurstöður: Alls bárust 4157 sýni og voru 715 af þeim jákvæð
(17,2%). Af þeim hafa 148 stofnar frá janúar til apríl verið stofn-
greindir. I janúar fundust 10 stofngerðir, 13 í febrúar, níu í mars og
sex í apríl. Ein stofngerð af serótýpu E var ráðandi í öllum mánuð-
um (56%). Fjörutíu og fjórir einstaklingar (6,7%) áttu tvö eða fleiri
jákvæð sýni á árinu og í 90% tilfella var um sama stofn að ræða í
bæði skiptin.
Ályktanir: Fyrstu niðurstöður sýna að frá janúar til aprfl er stofn
Ela allsráðandi á meðan aðrar stofngerðir koma mun sjaldnar fyr-
ir. Þetta bendir til að á hverjum tíma sé einn ráðandi stofn í samfé-
laginu. Viðvarandi eða endurtekna sýkingu af sama stofni eða nýrri
stofngerð fá 6,7% einstaklinga.
E 05 Verkun penicillíns in vitro á mismunandi næma pneumó-
kokkastofna
Helga Erlendsdóttir, Magnús Gottfreösson, Karl G. Kristinsson, Sigurð-
ur Guömundsson
Sýklafræði- og lyflækningadeild Landspítala Hringbraut, landlæknisembættið
Netfang: helgaerl@rsp.is
Inngangur: Fjölgun penicillín ónæmra pneumókokka hefur leitt til
aukinna rannsókna á verkun lyfja gegn þeim. Þekkt er, að verkun fi-
laktamlyfja er háð tímalengd lyfs yfir hammörkum en ekki þéttni.
Þannig fæst sama verkun in vitro við 2xMIC og lOOxMIC þéttni
(MIC=hammörk). Þær tilgátur eru uppi að fjölgun á penicillín ó-
næmum pneumókokkum verði vegna „úrvals”, það er að ónæmir
stofnar komist undan, ef lyfjaþéttnin sem þeir komast í snertingu
við sé undir hammörkum þeirra. Ákveðið var að kanna in vitro
verkun penicillíns á þrjá misnæma pneumókokkastofna, bæði sitt í
hvoru lagi og í blöndu af öllum stofnunum.
Efniviður og aðferðir: Notaðir voru þrír pneumókokkastofnar, mis-
munandi næmir fyrir penicillíni. Stofnarnir voru allir af hjúpgerð
6B, en af þeirri hjúpgerð eru flestir penicillín ónæmir stofnar á ís-
landi. Hammörk penicillíns voru: 0,016; 0,125 og 4 /jg/inl. Penicillín
í þéttninni 4xMIC hvers stofns og þéttninni 16 /fg/ml (4xMIC
ónæmasta stofnsins) var látið verka á pneumókokkana sitt í hvoru
lagi. Hjá næmasta stofninum var um að ræða þéttnina 4x- og
lOOOxMIC, hjá miðstofninum var þéttnin 4x- og 128xMIC, en hjá
ónæma stofninum var bara um eina þéttni að ræða, eða 4xMIC. Við
sýklablönduna var notuð þéttnin 16 pg/ml. Tekin voru sýni í upphafi
og eftir eina, tvær, fjórar og sex klukkustundir. Reiknuð var verkun
lyfsins miðað við sýklamagn (CFU/ml) í upphafi.
Niðurstöður: Eins og við fyrri rannsóknir er ekki marktækur mun-
ur á verkun penicillíns við mismunandi þéttni. Það sem kom á óvart
var stigminnkandi dráp penicillíns við hækkun á hammörkum, eða
4,4; 2,6 og 1,4 log CFU/ml á sex tímum. í rannsókninni sást ekki
munur á verkun stofnanna sitt í hvoru lagi og í blöndu.
Ályktanir: Niðurstöðurnar geta bent til þess, að hægara dráp
ónæmra stofna geti skýrt yfirvöxt og úrval þeirra í blönduðum vexti.
Penicillínónæmi pneumókokka stafar af breytingum á penicillín
bindiprótínum. Skýringin á minnkuðu drápi er mögulega sú, að við
stighækkandi MIC penicillíns eru fleiri bindiprótín stökkbreytt,
þannig að penicillínið binst verr og verkunin verður minni. ítarlegri
rannsókna er þörf í dýralíkönum.
E 06 Sýklalyfjanotkun og sýklalyfjaónæmi baktería í öndunar-
vegi barna á íslandi og í Litháen
Einar K. Hjaltested', Þórólfur Guðnason23, Helga Erlendsdóttir', Jolanta
Bernatoniene4, Petras Kalteni4, Karl G. Kristinsson1,2, Ásgeir Haraldsson2-3
'Sýklafræðideild Landspítala Hringbraut, 'læknadeild HÍ,
'Barnaspítali Hringsins, Landspítaia Hringbraut, 'Santariskiu barnasjúkrahúsiö,
Vilniuslnius
Netfang: asgeir@rsp.is
Inngangur: Sýklalyfjaónæmi baktería og útbreiðsla ónæmra stofna
er víða vandamál. Ofnotkun sýklalyfja er talin ein aðalorsök vand-
ans. Nauðsynlegt er að þekkja útbreiðslu ónæmra baktería. Mark-
mið rannsóknarinnar var að meta og bera saman sýklalyfjanotkun
og sýklalyfjaónæmi á Islandi og í Litháen.
Efniviður og aðferðir: Sýni voru tekin úr nefkoki eins til sjö ára
barna á barnaheimilum í Reykjavík (Rvk) og í Vilnius (Vi). Sýnin
voru ræktuð til að greina S. pneumoniae, H. inflitenzae og M. catarr-
halis. Sýklalyfjaónæmi var metið og penicillín ónæmir pneumó-
kokkar hjúpgreindir. Notkun sýklalyfja var metin með spurninga-
listum. Tvö hundruð níutíu og sjö böm á sex barnaheimilum í
Reykjavík og 508 börn á 13 barnaheimilum í Vilnius voru rannsök-
uð.
Niðurstöður: S. pneumoniae ræktaðist frá 50% barna í Reykjavík og
51% í Vilnius. H. influenzae ræktaðist frá 59% og 67% barna í
Læknablaðið / FYLGIRIT 40 2000/86 25