Frjáls verslun - 01.04.2009, Blaðsíða 35

70 ára
hagsagan í 70 ár
F R J Á L S V E R S L U N • 3 . T B L . 2 0 0 9 35
1979:
Verðtrygging til sögunnar – Ólafslög
1976:
Umræður um fiskveiðistjórnun
Þegar árið 1976 hófust miklar og
fræðilegar vangaveltur um það hvernig
fiskveiðistjórnuninni yrði best háttað á
íslandsmiðum þegar íslendingar réðu yfir
fiskimiðunum. Talsverðar umræður urðu í
þjóðfélaginu um veiðileyfagjald, það væri
besta tækið til að takmarka fjölda fiskiskipa
og frystihúsa – og hámarka þannig ágóðann
af auðlindinni.
1980:
Vigdís forseti – ferða-
þjónustan með væntingar
Þegar Vigdís Finnbogadóttir var kjörin forseti íslands
sumarið 1980 hófust miklar umræður um það hvort
ferðaþjónustan gæti ekki nýtt sér þá athygli sem kjör
Vigdísar fékk um allan heim. ísland komst á kortið.
raunar jókst ferðamannastraumur til íslands í kjölfar-
kjörs Vigdísar – en það má auðvitað líka rekja til þess
að Icelandair og fyr-
irtæki í ferðaþjónustu
juku markaðsátak
sitt verulega á sama
tíma. Mikil umræða
varð einnig um ímynd
íslands í erlendum fjöl-
miðlum og að beita
ætti kröftunum í auglýs-
ingum að náttúrufegurð
landsins.
1979:
Hörður ráðinn
forstjóri Eimskips
hörður sigurgestsson var
ráðinn forstjóri Eimskipafélags
íslands. hann stóð
vaktina í um tvo áratugi
og var valdamesti maður
viðskiptalífsins um árabil.
hann innleiddi nýjungar í
stjórnun og laðaði til sín marga
viðskiptafræðinga. hann lét af
störfum sem forstjóri félagsins
haustið 2000.
1979:
Verðlagsráð
– öllu var verðstýrt
íslenskt viðskiptalíf var mjög miðstýrt
þrátt fyrir allt tal um að vindar frelsis
lékju um atvinnulífið. Verðlagsráð
ákvað verð á fiski upp úr sjó, olíu og
bensíni af dælum og öllum landbún-
aðarvörum. Verðlagsnefndir í sjáv-
arútvegi voru mjög í fréttum og ekki
síst oddamaður hverrar nefndar.
Verðið sem nefndin ákvað réð
úrslitum um afkomu sjávarútvegs-
ins. ríkisstjórnin réð gengi krón-
unnar. allir stærstu bankarnir voru í
eigu ríkisins. Vextir voru ákveðnir af
seðlabanka sem fór eftir skipunum
ríkisstjórnarinnar. gjaldeyrishöft voru
við útlönd. Þegar farið var til útlanda
þurfti að sýna farseðla til að fá gjald-
eyri.
1976:
Fjárfestingarfélag
Íslands stofnað
Fyrsta sérhæfða verðbréfafyrirtækið var
stofnað þetta ár. Það var Fjárfestingarfélag
íslands og var það til húsa við
skólavörðustíginn. Tilgangurinn var að
miðla lánum til einstaklinga og fyrirtækja
sem áttu ekki kost á fyrirgreiðslu annars
staðar. Mikil ávöxtun náðist oftast fram
með afföllum af skuldabréfunum.
áttundi áratugurinn einkenndist af
mikilli verðbólgu. Það varð til þess
að alþingi samþykkti á vormánuðum
1979 verðtryggingu fjárskuldbindinga.
Lögin voru kennd við Ólaf Jóhannesson
forsætisráðherra. Peningalegur
sparnaður í landinu var að þrotum
kominn og lífeyrissjóðir landsins
stóðu mjög höllum fæti. Til að koma á
eðlilegum peningalegum sparnaði yrðu
sparifjáreigendur að hafa tryggingu gegn
verðbólgunni; verðtryggingu.
í þeirri óðaverðbólgu sem hafði geisað um
árabil höfðu skuldarar notið verðbólgu-
gróða og þannig fluttist fé frá þeim sem
lánuðu til skuldaranna. Ein af rökunum
fyrir verðtryggingunni voru svonefndar
væntingar í hagfræði, þ.e. að þegar verð-
trygging væri komin á græddi enginn á
verðbólgunni og þar með væru meiri líkur
á að ná verðbólgunni niður. Fyrstu lánin
sem voru verðtryggð hér á landi voru
námslán. Þau voru verðtryggð en báru
enga vexti. Verðtryggingin hefur stundum
verið nefnd „verðtryggð króna“. Það felst
í því að krónan sé veikur gjaldmiðill sem
endurspegli lítið og veikt atvinnulíf á
íslandi. Það sé ekki hægt að hafa krón-
una sem gjaldmiðil nema hafa hana verð-
tryggða.
Hörður
Sigurgestsson.
Ólafur
Jóhannesson.