Frjáls verslun - 01.04.2009, Blaðsíða 43

F R J Á L S V E R S L U N • 3 . T B L . 2 0 0 9 43
70 ára
hagsagan í 70 ár
2009:
Búsáhaldabylting
á Austurvelli
Þjóðin gerði eins konar byltingu upp
úr miðjum janúar og kom ríkisstjórn
sjálfstæðisflokks og samfylkingar frá
völdum og uppskar nýjar kosningar til
alþingis. Þessi bylting hefur verið nefnd
búsáhaldabyltingin og hefur markað
djúp spor í söguna. hún gekk út á að
mótmæla úrræðaleysi ríkisstjórnarinnar í
efnahagsmálum og slógu mótmælendur
ótt og títt í ýmis búsáhöld sem þeir
komu með á austurvöll.
1939 – 2009:
Við höfum það sexfalt betra
2009:
70 ára afmælið
Frjáls verslun hóf göngu sína í erfiðri
heimskreppu árið 1939 og heldur núna
upp á 70 ára afmæli sitt í líklegast
enn meiri heimskreppu. Einhver segði
að þetta væri 70 ára hagsveifla. Það
er því miður margt líkt með 1939 og
2009. Bankar eru í eigu ríkisins, mörg
fyrrverandi einkafyrirtæki eru komin í
eigu ríkisins, gjaldeyrishöft eru hörð,
krónan er veik og endurspeglar litla trú á
íslensku atvinnulífi. atvinnuleysi er mikið
og þeir sem hafa vinnu hafa lækkað í
launum, bæði beint og og óbeint vegna
lækkunar raunlauna tengdri hinni hörðu
gengisfellingu sem varð síðastliðið haust.
En þá er það leitin að ljósinu. Víða eru
tækifæri þrátt fyrir allt. Þegar gluggað
er í gegnum Frjálsa verslun þessa sjö
áratugi sést að bjartsýni fólks og áræði
atvinnulífsins hefur fleytt þjóðinni áfram.
2009:
Ríkisvæðing og höft
Eftir hrunið fjármálakerfi á íslandi er staða
íslensks atvinnulífs mjög sérkennileg og
hefur færst marga áratugi aftur í tímann.
ríkið er allt í öllu í atvinnulífinu. hér eru
mjög hörð gjaldeyrishöft. Bankarnir og
fjármálakerfið er í eigu ríkisins. hvert
stórfyrirtækið af öðru er að lenda í eigu
bankanna, þ.e. ríkisins. Þá hafa bankarnir
einnig yfirtekið bakland margra fyrirtækja,
þ.e. leyst hlutabréf eigenda fyrirtækjanna
til sín án þess að viðkomandi fyrirtæki hafi
orðið gjaldþrota. Það er skortur á fé til að
endurreisa atvinnulífið og lánsfé erlendis
– sem og lánstraust – er af mjög skornum
skammti.
Landsframleiðsla á mann
hefur sexfaldast á íslandi
frá árinu 1939 og tæplega
fimmfaldast frá stríðslokum,
árinu 1945. auðlegð
þjóðarinnar hefur vaxið og
einhver kynni að segja að hver
og einn hefði það „sex sinnum
betra“ en árið 1939. Eflaust
skrifa sálfræðingar ekki undir
þá fullyrðingu. íslendingar
voru 119 þúsund árið 1939
og eru núna um 320 þúsund.
íslendingum hefur því fjölgað
um 200 þúsund frá því Frjáls
verslun hóf göngu sína.
Frjósamt blað? Vonandi fyrir
viðskiptalífið um ókomin ár.
Vísitala landsframleiðslu
1945 25,2
1955 31,3
1965 42,0
1975 56,5
1985 77,5
1995 82,9
2005 117,2
2007 122,7
2008 120,1
Meðalvöxtur vergra þjóðartekna
1939 119 þús.
1955 156 þús.
1968 200 þús.
1989 250 þús.
2006 300 þús.
2009 319 þús.
Mannfjöldi
fjölgun um 200 þús.