Frjáls verslun - 01.04.2009, Blaðsíða 64

64 F R J Á L S V E R S L U N • 3 . T B L . 2 0 0 9
1. velja lífvænleg fyrirtæki: Eigendur
fyrirtækja og fjármálastofnanir verða að geta
tekið vitlegar ákvarðanir um hvaða fyrirtæki
eigi að lifa og hver ekki. Þetta er ekki hægt
fyrr en búið er að skapa eðlilegan ramma
hvað varðar vexti og gengisskráningu.
2. ríkið verður að skera niður: Það er
engin leið framhjá þessu verki meðal ann-
ars til að ná niður vöxtunum. Það þarf að
skoða alla möguleika á meiri tekjum og það
þarf að skoða tilfærslu m.a. til landbúnaðar.
Þetta er pólitískt erfiðasta málið fyrir ríkis-
stjórnina.
3. fjölga störfum: til
að bjarga heimilunum
verður fólk að hafa
vinnu. Engin önnur leið
er fær. til að allir hafi
vinnu verður að breyta
áherslunum í atvinnulíf-
inu og beina kröftunum
frá innlendri þjónustu á borð við húsbygg-
ingar og að öllu sem lýtur að sölu á vöru
eða þjónustu til útlanda, sama hvort það er
fiskur eða ferðaþjónusta.
4. aðild að evrópusambandinu: Aðild að
Evrópusambandinu tryggir trúverðugleika
þess sem stjórnvöld eru að gera. Aðild er
nauðsynleg til að losna við Íslandsálagið á
erlendu lánin okkar. núna bætast einhver
5 prósent ofan á erlendan vaxtakostnað
bara vegna vantrúar á íslenskt efnahagslíf.
Aðild að EsB er óhjákvæmileg til að ná niður
langtímavöxtunum og tryggja að fyrirtækin
séu samkeppnisfær. Þetta er löng vegferð
en það þarf að sannfæra almenning um að
þetta sé eina leiðin.
mælir með fyrningarleiðinni
5. fyrningarleiðin: „Ég tel að fyrningar-
leiðin í kvótamálum sé fær og ráðlegg ríkis-
stjórninni að fara hana,“ segir Þórólfur. Hann
segir að sjávarútvegur á Íslandi hafi oft
áður verið endurskipulagður efnahagslega
og þetta sé ekki meiri
aðgerð nú en áður.
„fyrning kvótans getur
gefið tekjur og það er
mjög mikilvægt að meira
komi í ríkissjóð. Með
fyrningarleiðinni er órétt-
lætið, sem mannrétt-
indanefnd sameinuðu
þjóðanna hefur úrskurðað
um, leiðrétt en það þarf líklega að aðskilja
fjármál útgerðarfyrirtækjanna og fjármál og
skuldir eigenda útgerðarfyrirtækjanna.“
Þetta síðasta með skuldir eigenda útgerð-
arinnar annars vegar og rekstrargrundvöll
útgerðarinnar hins vegar útskýrir Þórólfur
sem svo að í hverju útgerðarfyrirtæki á
Íslandi í dag séu í raun þrjú fyrirtæki:
fyrst er útgerðin sjálf, það er rekstur skip-
anna, sala aflans og greiðslur til áhafnar.
Þessi hluti er rekinn með fínum hagnaði
enda hefur skráning krónunnar aldrei fyrr
verið þessum fyrirtækjum jafnhagstæð.
Annað er eignarhaldsfyrirtæki, sem á veð-
settan kvóta. Þriðja er „gengisveðmála-
fyrirtæki“ sem notað var til að veðja gegn
krónunni.
„tvö þessi síðastnefndu fara óhjákvæmi-
lega á hausinn en útgerðin sjálf stendur eftir
og þá er innköllun kvótans í áföngum rétta
leiðin til að tryggja áframhaldandi viðgang
sjávarútvegsins,“ segir Þórólfur.
stjórnin hrópuð niður
Alvarlegustu mistökin eftir hrun eru að mati
Þórólfs að mikill tími tapaðist vegna stjórn-
málaóvissunnar. Hann á við tímabilið frá 6.
október 2008 til 10. maí 2009.
„Mig grunar að hlutur Geirs H. Haarde fái
þegar tímar líða fram frekar lök eftirmæli,“
segir Þórólfur. „Á þessum óvissutíma ger-
ist það í fyrsta sinn í Íslandssögunni að rík-
isstjórn er hrópuð niður. Það er mjög alvar-
legt vegna hættunnar á að það gerist aftur:
Að fámennur hópur vaði uppi og segist tala í
nafni alls almennings.
Þessi pólitíski órói hefði ekki orðið ef
Geir hefði skynjað nauðsyn þess að hreinsa
til í toppstöðum. Það brást, stjórnin féll og
við tók veik minnihlutastjórn og kosninga-
barátta. Það var ekki ráðist í nauðsynlegar
aðgerðir, kraftar stjórnmálamanna fóru í karp
um vonlausar hugmyndir eins og niðurfærslu
skulda og vinna við viðsnúning efnahagslífs-
ins tafðist.“
Þórólfur Matthíasson prófessor rekur
fyrst fjögur nátengd atriði, sem hann
ráðleggur ríkisstjórninni að fylgja.
Þórólfur maTThíasson,
prófEssor Í HAGfræði
Við HÁskóLA ÍsLAnds:
rÍkið
vErður að
skEra Niður
Þórófur Matthísaaon prófessor í hagfræði.
„aðild að Evrópu-
sambandinu tryggir
trúverðugleika
þess sem stjórnvöld
eru að gera.“