Tímarit Máls og menningar - 01.12.1940, Page 71

TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
253
Lawrence, orð með tveim útlendum bókstöfum og öllum hér
ókunnugt í enskri mynd, en hins vegar alþekktar íslenzkaðar
ínyndir til af orðinu, eins og t. d. Lárus, Lárents, Lafrans, Lór-
ens. Gisli Ásmundsson leggur einna mesta áherzlu á íslenzkun
nafna og eiginheita af þýðurum þeim, sem hér voru taldir, og
hefði þó getað enn betur.
íslenzkum lesendum ætti að vera ærin aufúsa á ýmsum þeim
bókum, sem þýddar hafa verið á árinu, ekki sízt gagnmerkum
skáldsögum, eins og Sögu Gösla Berlings og Skapadægrum, sem
hér verða þó annars ekki greindar. í fremstu röð hinna út-
lendu bóka stendur Magellan könnuður Kyrrahafsins eftir Stef-
án Zweig (frb. tsvæg), þýdd af Gisla Ásmundssyni (útgefandi:
Heimdallur). Zweig er ágætur rithöfundur. Hann kann að ydda
hverja setningu þangað til hún stingur. Hann líkist þeim höf-
undi, Ovíedó, sem hann vitnar i sjálfur, um að gera bækur
sínar, hverja fyrir sig, að frásögn um „hið undursamlegasta og
stórkostlegasta, sem nokkru sinni hefur gerzt síðan guð skap-
aði heiminn." Hann finnur í hverjuin hlut bæði það, sem æsir
tilfinninguna og brýnir skynsemina, og þess vegna er lesandi
hans æfinlega í spenningu. Magellansbókin er um „stórkostleg-
ustu sjóferð sögunnar, fyrstu siglinguna umhverfis hnöttinn."
Ferðasögur eru annars mikil vara hér sem stendur. íslenzka
ríkisútgáfan hefur t. d. ekki fundið neitt verk í enskuin bók-
menntum, sem hún telur brýnni nauðsyn á að kynna íslenzk-
um lesendum en ferðasögur Arabíu-Lárusar, Thomas Edward
Lawrence: Uppreisnin í eyðimörkinni, þýðandi Bogi Ólafsson.
Þessi maður var njósnari og undirróðursmaður brezkra heims-
valdasinna í Arabíu á styrjaldarárunum 1914—18, og hafði eink-
um á hendi það hlutverk að hefja Araba gegn Tyrkjum, sem
tókst með þeim árangri, að stofnað var arabiskt konungsríki
mjög fyrir brezkt fulltingi, og síðan látiö sigla sinn sjó og lítið
fyrir það gert af því, sem Lárus var látinn lofa. Það er Lárusi
reyndar lil hróss, að eftir að húsbændur hans sneru baki við
Aröbum aftur, reiddist hann svo, að hann þáði hvorki mann-
virðingar né tignarmerki af þeim fyrir störf sín, og dauðslas-
aðist sem hermaður i Indlandi, gleymdur niaður, 1934. Arabíu-
Lárus hefur eflaust vcrið gáfaður maður, en hann er þvælinn
og Iangdreginn rithöfundur, sem aldrei jireytist á að rifja upp
löng og leiðinleg eyðimerkurferðalög, en lúsugir fírar og aðrir
skrýtnir arabakallar lifga upp frásögnina á stöku stað. Það er
með öllu óskiljanlegt, hvað Mennlamálaráð (útgáfa islenzka rik-
isins) hugsar sér með þvi að dreifa hér út þessari leiðinlegu og
ótímabæru bók um brezkar undirróðursaðferðir meðal araliiskra