Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.09.1960, Qupperneq 17

Tímarit Máls og menningar - 01.09.1960, Qupperneq 17
S J ALFSTÆÐ NUTIMAMENNING EÐA SNIKJ UM ENNING Nú ímynda ég mér að einhver kynni að líta svo á, að hér sé of mikið gert úr áhrifum ameríkanismans, og hættunni sem af honum stafar. Ég gæti hugsað mér að sá andmælandi, heldur vinveittur vestrænum þjóðum og lítið gefinn fyrir æsingar, mundi haga orðum sínum eilthvað á þessa leiö: „Við erum lítil eyþjóð og á okkur hrýtur strauma úr öllum áttum. Þjóð- ernið hlýtur alltaf að vera í vörn hvort sem er, og aðdráttarafl og áhrif stærri og auðugri þjóða eru staðreynd sem ekkert er við að gera; hernámið skipt- ir hér litlu máli, því ameríkanisminn er nútíminn sjálfur, og mundi alltaf komast eftir öðrum leiðum lil lands- ins. Það væri líka hættulegt skálka- skjól að skella allri skuld okkar eigin ónytjungsháttar á Bandaríkjamenn, í stað þess að beina öllu okkar afli að því að taka sjálfum okkur fram.“ Ég ætla nú, með yöar leyfi, að verja nokkrum mínútum til að svara þessum ímyndaöa andmælanda. Fyrst vil ég þá taka skýrt fram að menning- arleg einangrunarstefna gagnvart öðr- um þjóðum hlyti að vera bæði ótíma- bær og heimskuleg pólitík. Sú íslenzka menning sem hæfir nútímanum mun verða til úr frjálsum andlegum við- skiptum við aðrar þjóðir, keppni við þær, — og andófi. En hún mun ekki verða til með því móti að við gerumst attaníossar og eftirapendur einhverr- ar annarrar þjóðar. — Málsvarar her- námsins hafa reynt að útbreiða þá kenningu að þeir væru einhverskonar postular alþjóðahyggju á íslandi. Þeir segja að okkur beri að sýna Bandaríkjamönnum og Bretum, og yfirleitt hverjum sem er, tilhliðrunar- semi, vegna þess að nú á dögum sé al- þjóðasamvinna kjörorð dagsins, og allar þjóðir, eða að minnsta kosti hin- ar vestrænu þjóðir, eigi að vinna sam- an í ást og eindrægni. Þessi alþjóða- hyggja væri ekki eins tortryggileg ef boðendur hennar hér væru svolítið upplitsdjarfari. Því miður virðast þeir halda að tilhliðrunarsemin eigi að vera einhliða og að samstarfsviljinn felist í undirgefni og auðmýkt. Þeirra alþjóðahyggja hentar vel undirokend- um þjóða og umboösmönnum þeirra en ekki öðrum. Þá er mér vel ljóst að sú lækkun hins almenna menningarstigs, sem flestum hugsandi mönnum ber saman um að hafi átti sér stað, á sér flóknari og margbrotnari orsakir en hernámið citt; ef menning okkar hefði veriÖ styrkari mundi hernámið ekki hafa haft þau áhrif sem raun ber vitni. Sjálfsagt hefði ameríkanisminn fund- ið sínar leiðir til landsins jafnvel þó aldrei hefði stigið hér amerískur her- maöur á land. En aöstaða okkar hefði verið gerólík. Ein mikilvægasta orsök þess að svo stóran hluta íslenzkra stjórnmálamanna brast þor til að standa í mót bandarískum kröfum 1946, 1949 og síðan, var djúptæk 255
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108

x

Tímarit Máls og menningar

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.