Tímarit Máls og menningar - 01.12.1963, Blaðsíða 30

TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
lag kapítalismans. Staðreyndin, skýr-
ingin á núverandi ástandi, er sú, að
sambandið lét þegar í upphafi undir
höfuð leggjast að taka valdið úr
höndum kapítalistanna. Það var ekki
gerð bylting, ríkisvaldið var .ekki
eyðilagt. Sambandið hefur því flækzt
inn í allar mótsagnir hins kapítaliska
hagkerfis og gegnir nú sama hlut-
verki fyrir ameríska ríkið og rúss-
nesku verkalýðsfélögin gegna fyrir
rússneska ríkið.
En hvað um reynsluna, sem hinir
félagsbundnu verkamenn hafa öðlazt
ó undangengnum aldarfjórðungi, og
hvað verður nú um verkamennina,
sem smalað var inn í CIO, eftir að
sjólfvirknin er komin til sögunnar og
færibandatæknin og fjöldafram-
leiðsla fjölmenns vinnuliðs er að líða
undir lok sem helzta framleiðsluað-
ferðin í iðnaðinum?
í fyrsta lagi er það hafið yfir allan
efa, að þessir verkamenn hafa óorkað
ýmsu til hagsbóta ekki einungis fyrir
sig, heldur fyrir þjóðfélagið í heild,
eins og allir verkamenn, sem hóð
haf stéttabaróttu.
Fyrir óhrif fró CIO hreyfingunni
hlaut bandarískur almenningur fyrstu
kynni sín af stéttavitund og félags-
legri hugsun. Hún gróðursetti í huga
hans í fyrsta skipti hugmyndina um
lýðræði í starfi, í verksmiðjunum,
skrifstofunum og alls staðar þar sem
fólk starfar. Hugmyndin um mannleg
samskipti sem virkt afl, er síðan hef-
ur orðið óþrjótandi rannsóknarefni
sérfræðinga í vinnumólum, er sprott-
in upp af þessari hreyfingu. CIO
hreyfingin skapaði, ósamt stríðinu og
aðgerðum negranna sjólfra, vettvang
fyrir negrana til þess að berjast fyrir
jafnrétti innan verksmiðjunnar. Hinu
sama fékk hún óorkað fyrir starfandi
konur. Á sinni tíð hefur hún verið
brennipunktur fyrir athafnaþró tug-
þúsunda hugsjónaríkra æskumanna,
sem fundu í verkalýðshreyfingunni
mólstað, er þeir gótu þjónað. Sú
kenning, að hið bandaríska þjóðfélag
sé stéttaþjóðfélag, var lengi umdeild,
en varð almennt viðurkennd stað-
reynd eftir að CIO hreyfingin kom
til sögunnar. Það var hún, og síðari
heimsstyrjöldin, sem hóf iðnverka-
manninn upp af stigi vinnudýrsins og
gerði hann að fullgildum borgara
hins bandaríska þjóðfélags.
En spurningin er þessi: hvað verð-
ur um verkamennina, sem sköpuðu
þessi verðmæti eftir að sjólfvirknin
er nú byrjuð að þynna raðir þeirra?
Hvað verður um verkamennina í
kolanómunum, stól-, bíla-, gúmmí- og
flugvélaverksmiðjunum, sem nú fer
ört fækkandi? Þetta er brennandi
spurning, ekki einungis fyrir verka-
mennina sj ólfa, heldur fyrir alla, sem
um langt skeið hafa litið til þessara
verkamanna sem björgunarmanna
hins ameríska þjóðfélags í heild.
Þessir verkamenn verða ekki upp-
numdir, enda þótt þeim muni halda
300