Tímarit Máls og menningar - 01.12.1963, Síða 38

TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
nægi til þess að hagnaður verði af
framleiðslunni. Hinir eru eins og
flóttamennirnir eða landleysingj arn-
ir, sem kunnir eru víða um lönd úr
sögu síðustu ára. Kapítalisminn sér
engin tök á að hagnast á vinnu þessa
fólks, en það er ekki hægt að farga
því. Þessum utangarðsmönnum fer
sífellt fjölgandi og það verður að
halda í þeim líftórunni. En þeir eru
þungur baggi á hinum starfandi hluta
þjóðarinnar og afleiðingin verður
vaxandi úlfúð milli þeirra sem hafa
vinnu og hinna sem enga vinnu hafa.
Þessi úlfúð innan þjóðíélagsins á
milli styrkþega og þeirra sem hera
kostnað af styrkjakerfinu er óumflýj-
anlegur fylgifiskur kapítalismans.
Sjálfvirknin hefur magnað þessa úlf-
úð, sem mun skapa alvarlegra hættu-
ástand fyrir kapítalismann en nokk-
uð annað á vorum tímum. í þessu
hættuástandi mun einum hluta þjóð-
arinnar verða teflt gegn öðrum, ekki
aðeins vinnandi mönnum gegn at-
vinnuleysingj um, heldur einnig þeim
sem vilja, að hinir atvinnulausu séu
látnir deyja drottni sínum til þess að
létta byrðina á almenningi, gegn hin-
um sem geta ekki staðið álengdar og
horft á þjóðfélagið sökkva niður í
slíka villimennsku. Á báðar hliðar
munu verða menn af öllum stéttum
og stigum þj óðfélagsins.
Upp af þessum ágreiningi mun rísa
gagnbyltingarhreyfing, meðal þeirra
af öllum stigum þjóðfélagsins, sem
eru óánægðir með hinn vaxandi
kostnað af uppihaldi þessara utan-
garðsmanna, en eru einráðnir í að
viðhalda því hagkerfi, sem skapar þá
og fjölgar þeim. Gegn þeirri hreyf-
ingu munu rísa þeir, sem viðurkenna
rétt þessara utangarðsmanna til lífs-
ins, og munu í framhaldi af því neyð-
ast til að taka upp baráttuna fyrir
þjóðfélagi þar sem ekki eru neinir
utangarðsmenn.
Þannig er sjálfvirknin það stig
framleiðslunnar, sem sýnir hina innri
mótsögn kapítalismans í skýrustu
ljósi og vekur og magnar innan hins
kapítaliska þjóðfélags þau átök, úlf-
úð og árekstra milli manna, sem leiða
til félagslegra framfara og þeirrar
óumflýjanlegu baráttu, sem þeim
fylgja.
Vér verðum að horfast í augu við
þessa staðreynd. Sjálfvirknin er
mesía bylting, sem átt hefur sér stað
í mannlegu samfélagi síðan mennirn-
ir hættu að lifa á veiðiskap og tóku
að rækta mat sinn. Hún getur hrak-
ið burt úr framleiðslunni jafnmarga
verkamenn og kvaddir hafa verið til
vinnu síðan bíllinn var fundinn upp
í byrjun aldarinnar. (Talið er að einn
af hverjum sex verkamönnum í
Bandaríkjunum sé á beinan eða ó-
beinan hátt í þjónustu bílaiðnaðar-
ins.) Sannleikurinn er sá, að ef sjálf-
virkninni yrði skellt á í einu vetfangi,
mundu áhrifin verða svo skelfileg, að
þeir sem ætla mætti að hagnast
308