Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.11.1974, Qupperneq 86

Tímarit Máls og menningar - 01.11.1974, Qupperneq 86
Tímarit Máls og menningar — nema einu sinni. Og um það fjallar harmleikurinn sem Matthías Jochums- son samdi um Jón Arason. Og þótt ekki skorti lögfræðina jafnvel í þessum íslenzka harmleik þá réð lífið sjálft úrslitum í lokin. Því að hér var ekki um það að ræða hvor málsaðilinn ynni málið frá lögfræðilegu sjónarmiði. Hér varð sá sem tapaði að greiða þau manngjöld, sem talin eru almennt dýrust bóta, greiða þau með lífi og blóði sjálfs sín. Matthías Jochumsson samdi leikritið skömmu fyrir síðustu aldamót og var gefið út á ísafirði árið 1900. Það heitir á titilblaði: Jón Arason. | Harmsöguleikur | (Tragedia) | í fimm þáttum. Hann þýddi leikritið á dönsku og sendi það hinum mikla höfðingja í heimi danskrar bókmenntagagnrýni, Georg Brandes, og bað hann líta á það. Þeir Matthías og Brandes voru vel málkunnugir og skrifuðust á og hafa bréf þeirra verið gefin út. Raunar sætir það nokkurri furðu hve vel hefur farið á með þessum tveim mönnum, trúarskáldinu íslenzka og hinum danska heið- ingja og umbrotamanni í bókmenntum Norðurlanda. Svo ólíkir sem þeir voru að uppruna og lífsskoðun mátu þeir hvor annan mikils, og grunur minn er sá, að Matthías okkar hafi verið einn af fáum klerkum, ef ekki sá eini, er skrifaðist á við Brandes, hinn andkirkj ulega uppreisnarmann. Brandes lá þá á sóttarsæng suður í Normandie er honum barst handritið að leikriti Matthíasar um Jón Arason. Brandes var ekki hréflatur maður og skrifaði Matthíasi um hæl og sagði honum álit sitt á leiknum. Hann kallaði leikinn et Lœse-Drama, þ. e. leikrit sem væri fremur ætlað til aflestrar en sýningar. Honum farast svo orð í bréfi til Matthíasar 25. sept. 1899: „Já, kæra skáld, ég las leikrit yðar með athygli og ánægju. Þar sem það er ekki skrifað handa neinu leikhúsi, því vesalings ísland á ekki heldur neitt leiksvið, þá eru tilsvörin að vísu löng, en leikritið lifir og er í heild mjög athyglisvert og þér hafið mig fyrir rangri sök er þér haldið að ég hafi ekki skilið það til fullnustu.“ Nú eru liðnir þrír aldarfjórðungar síðan þessi orð voru rituð. „Det stakkels Island“ eins og Brandes orðaði það hefur eignazt leikhús, er getur tekið þetta „les-leikrit“ til glæsilegrar sviðsetningar. Það horfir því mjög til gam- ans að Islendingar hafa nú átt kost á að horfa á þetta mikla drama íslands- sögunnar í leikrænu formi þegar sú saga telur ellefu aldir. Ef maður er ekki alltof smámunasamur, þá er það ekki mjög fjarri réttu lagi að telja viðburði siðaskipta miðsvæðis í sögu íslands. En í annan stað valda þeir einhverjum mestu vatnaskilum í tilveru okkar. I öndverðu geng- um við Noregskonungi á hönd með skilyrðum og áskildum réttindum. í þrjár 76
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132
Qupperneq 133
Qupperneq 134
Qupperneq 135
Qupperneq 136
Qupperneq 137
Qupperneq 138
Qupperneq 139
Qupperneq 140
Qupperneq 141
Qupperneq 142
Qupperneq 143
Qupperneq 144
Qupperneq 145
Qupperneq 146
Qupperneq 147
Qupperneq 148
Qupperneq 149
Qupperneq 150
Qupperneq 151
Qupperneq 152
Qupperneq 153
Qupperneq 154
Qupperneq 155
Qupperneq 156

x

Tímarit Máls og menningar

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.