Tímarit Máls og menningar - 01.12.1979, Side 71

Jólasaga
plötum, að blöðum og tímaritum ótöldum og öllu hamborgaraátinu.
Flestir eru því hörmulega settir sem þrá menningarlegt ófrelsi. Þörf fyrir
ófrelsi er yfir höfuð ríkari í nútímamanninum en barátta fyrir innra frelsi.
Jafnvel menntað múgmenni vill helst hreyfa sig hæfilega lítið í óbeinum
taumi flokkshugsunar eða fjölmiðla. Vegna skorts á innra frelsi eru
skriftir nauðsyn og játningar í bókum og blöðum, opinberar hreinsanir á
sál og líkama. I stað opins kommúnisma er komin andleg kröm og þörf
íyrir kvöl og syndaþvott. I öllum blöðum vélarinnar úir og grúir af
dönskum skáldkonum sem sitja rámar af vindlareyk yfir voðalegri lífs-
reynslu úr hjónaböndum. Auðsætt er að brælan og bjórrausið úr barka
þeirra er álitið vera vinstristefna af dönskum menntamönnum sem lofa
bækur þeirra. Og eru þær einslags kerlingabækur fyrir komma. íslensku
dagblöðin lofsyngja líka sinn anga af kvalaritum íslenskra kvenna, sem
eru þó flest rituð af karlmönnum en rausið fært í munn konu og um leið
örlítið að íslenskum staðháttum, stofum og svefnherbergjum — þar eru
píslarbekkirnir, að ótöldum eldhúsbekkjunum — og verða einkum fyrir
barðinu á barlómi þessa nýbolsivisma eymdarinnar blokkalíf í Breiðholti
og breiðtjaldsmyndir af heimilum sjómanna. Raunasögurnar hafa rutt
burt rammíslenskum kerlingabókum, sjómannabókum og andatrúar-
bókum. Þeir sem áður fordæmdu þær fagna nú sínum!
Blöðin eru líka tröðfull af fréttum af jafnréttisbaráttu minnihluta-
„hópa“. Þeir berjast einkum fyrir rétti kynfæra sinna til að fá fullnæg-
ingu og reka kröfu sína af meiri hörku en verkamenn fyrir mannsæmandi
kaupi. En á Striki hinnar dönsku tilveru nær að lokum yfirhöndinni
almenn skynsemi og átakalaus meðalmennska og eðlislæg sparsemi
þjóðar sem þekkir takmörk sín og veit að hún verður aldrei fullgild
auðvaldsþjóð, sökum skorts á nægum auðlindum og hráefnum í heima-
landinu. A Islandi birtist miðlungsmennskan hins vegar í óviðráðanlegri
verðbólgu hjá þjóð sem þekkir ekki takmörk sín og á nóg af orku en
skortir andleg hráefni og auðlindir hugsana.
Um hinn létt framreidda dansk-íslenska dagblaðamat var ég að hugsa
þegar fremst í vélinni hófst það sem sagt er að gleðji mest danskt hjarta:
matur var borinn fram. Þá reis ég úr sæti mínu.
Klósettdyrnar voru í hálfa gátt og við mér blöstu tvær eskimóakonur
445