Tímarit Máls og menningar - 01.12.1979, Blaðsíða 102

Tímarit Máls og menningar
Scherfig hefur verið kommúnisti frá 3. áratugnum þegar hann komst í kynni
við menn eins og Otto Gelsted og Hans Kirk. Hann gerðist félagi í
Kommúnistaflokki Danmerkur í lok þess áratugar og skrifaði frá árinu 1930 í
málgagn flokksins, Verkalýðsblaðið, og eftir 1945 skrifaði hann í Land og folk.
Hann hefur átt sæti í miðstjórn flokksins í mörg ár. Árið 1941, þegar Danmörk
gerðist aðili að sáttmálanum gegn Komintern, var hann einn þeirra fjölmörgu
flokksfélaga sem danska lögreglan fangelsaði. Hann var þó látinn laus skömmu
seinna vegna augnsjúkdóms sem hann þjáðist af og því hlaut hann ekki sama
hlutskipti og þeir félagar hans sem létu lífið í þýskum fangabúðum eins og hann
lýsir í skáldsögunni Frydenholm.
Venjulega líta Danir á Scherfig sem „rithöfund sem málar“. Sjálfur vill hann
helst snúa þessu við og segja að hann sé „málari sem skrifi einnig bækur“. Að
það geti yfirleitt talist vandamál hvort sé réttara stafar af því að það er áberandi
munur á málverkum hans og skáldverkum, svo ekki sé minnst á vikulegar
greinar hans í flokksblaðinu. I málverkunum birtist okkur gróskurík framandi
náttúra þar sem fjörug sebradýr og kátir filar, gíraffar og nashyrningar búa.
Aftur á móti fæst hann sem greinahöfundur við þjóðfélagsmál. Skáldverk
Scherfigs eru víðtæk ádeila á danskt þjóðfélags- og menningarlíf og i blaða-
greinunum setur hann fram pólitískar skýringar við málefni líðandi stundar.
Bókmenntaverk þau sem Scherfig hefur sent frá sér fram til þessa einkennast
af því að bækurnar mynda gjarnan pör. Fyrst í röðinni er skáldsagan Dauði
maðurinn (1937) og síðast Glataði apinn (1964). Þær fjalla báðar um nútímalist
og brellulist og báðar eru byggðar utan um glæpasögufléttu. Þekktustu bækur
Scherfigs eru tvær skáldsögur frá lokum fjórða áratugarins: Fulltrúinn sem hvarf
(1938) og Vanrcekt vor (1940). í seinni heimstyrjöldinni skrifaði hann ádeilu-
söguna Hugsjónamenn, þar sem hann gerði gys að hjátrú og dulspeki. Margar af
persónunum í þeirri bók koma líka fyrir í viðamikilli heimildaskáldsögu um
hernámsárin í Danmörku, Frydenholm (1962). Lögregluádeilan Sporðdrekinn
(1953) stendur ein og sér á rithöfundarferlinum. Auk skáldsagna hefur Scherfig
gefið út ferðasögur, smásögur og úrval af greinum sem birtust í Land og folk.
Hann segist stöðugt vinna að aðalverki sínu sem er bók um dönsku gullsmiðina.
Scherfig hefur fengið listamannastyrk frá ríkinu í mörg ár og ennfremur
hefur hann hlotið bókmenntaviðurkenningar eins og til dæmis fyrstu verðlaun
dönsku akademíunnar árið 1973.
476
i