Tímarit Máls og menningar - 01.09.1983, Page 121

Umsagnir um brekur
gagnslaust karp um einstaka höfunda,
þeir færu að véfengja og dylgja um að
velja hefði átt ljóð eftir hina og þessa í
staðinn fyrir þá sem eiga ljóð í bókinni.
Þessi spádómur hefur heldur betur ræst,
Silja hafnaði á þessum stað og hefði ég
unnt henni betri félagsskapar. Ekki ætla
ég að þrátta við hana né aðra um svo
teygjanlegt efni. Mér þykir sjálfsagt að
hún hefði valið önnur ljóð en ég. Eg hef
ekki trú á að neinir tveir myndu velja
sömu ljóðin. Það er endalaust hægt að
togast á um valið og aldrei verða allir
ánægðir með það. Það er annars eft-
irtektarvert að gagnrýnendur sakna höf-
unda en ekki ljóða í þessari bók og þykir
mér það góðs viti því að ég var ekki að
velja höfunda eða hafna þeim, heldur var
ég að velja ljóð. Silja lætur að vísu sem
hún sakni ljóða um bernskuminningar
ungskálda. Það má auðvitað alltaf deila
um magn og efnishlutföll. E. t. v. á hún
við einhverja sérstaka tegund bernsku-
minninga en benda vil ég henni t. d. á
ljóðin „Annar dagur í janúar“ (bls. 67—
68) og „Að drepa tímann" (bls. 112 —
115). Þá minnist hún á ljóð um „veru-
leikaskynjun nútímamannsins" og lætur
eins og þau vanti í bókina. Þeir sem lesa
bókina opnum augum hljóta að undrast
slík skrif því að tveir hlutar bókarinnar,
„Veruleiki nútímans" (bls. 97—119) og
„Sjónarmið“ (bls. 123—151) fjalla að
mestu leyti um þetta. Silja tilgreinir eitt
ljóð eftir Arna Larsson sem henni finnst
líklega að hefði átt að velja. Vel get ég
skilið það en auðvelt er að benda á tugi
ljóða eftir mörg skáld sem vel hefðu
sómt sér í sýnisbókinni en komust þar
samt ekki fyrir.
Vel má vera að sumt í hinum stutta
formála bókarinnar hefði mátt orða nán-
ar. A. m. k. verð ég að ætla að Silja hafi
ekki viljandi misskilið klausu sem hún
tilgreinir af bls. 20 í formála mínum.
Hún slítur að vísu síðustu málsgreinina
frá efnisgreininni í heild og misskilur
eða skekkir það sem þarna stendur. I
heild er efnisgreinin svona:
Varðandi flokkun ljóðanna og lífs-
viðhorfin í þeim er rétt að taka það
fram að ung og lítt þroskuð skáld
yrkja nú sem fyrr mikið af sjálf-
lægum ljóðum sem gjarnan eru hlað-
in bölsýni og kvöl þó að þjáningarn-
ar sýnist ekki ósviknar. Slík ljóð eru
að sjálfsögðu ekki birt hér. Eg tel að
hin þroskaðri viðhorf og meðvituð
afstaða skáldanna komi fram í ljóð-
um þessarar bókar.
Með þessu er ég einfaldlega að segja
að ég birti því aðeins sjálflæg ljóð
skáldanna að þau eigi sér innistæðu í
heilli hugsun og meðvituðu sálarlífi en
ekki heimshryggðarvíl sem ekkert er á
bak við nema sjálfsvorkunn. Kannski
hefur það verið hreinn óþarfi að taka
þetta fram. En þessi barlómsljóð eru
býsna fyrirferðarmikil og auðvelt væri
að benda á mörg dæmi þeirra hér þó að
mér finnist það ekki tilhlýðilegt
skáldanna vegna. En sjálflæg ljóð ættu
allir að geta lesið í bókinni, líka Jóhann
Hjálmarsson sem snúið hefur út úr
þessu á sama hátt (Mbl. 26. júní 1983).
Að sjálfsögðu má deila um byggingu
sýnisbókarinnar eins og fleira. Silja Að-
alsteinsdóttir virðist vera þeirrar skoð-
unar að bókin hefði átt að miðast við að
„kynna hvert skáld um sig“. Hér sýnist
mér enn vera á ferðinni gamla 19.-aldar
sjónarmiðið, sem tröllriðið hefur safn-
ljóðaútgáfum hér á landi langt fram á
þessa öld, þ. e. að kynna skáld í röðum,
eitt á eftir öðru. Það er þessi úrelta
aðferð sem, bæði í skólum og annars
471