Tímarit Máls og menningar - 01.09.1987, Blaðsíða 98

Tímarit Máls og mentiingar
Le Procés-verbal fjallar um mann að nafni Adam Pollo, sem lokar sig inni í yfirgefnu
húsi. Hvers vegna veit enginn, ef til vill er hann búinn að fá nóg af því að lifa í vitfirrtum
heimi, ef til vill er hann sjálfur brjálaður. En Adam Pollo fer Iíka út úr húsinu, gengur
um götur borgarinnar og niður að sjónum. Borgin birtist honum í senn spennandi,
leyndardómsfull og skelfileg. En Adam virðist falla inn í umhverfið og jafnvel taka á sig
mynd þess. Hann verður að fjörunni sem hann gengur á, hundinum sem hann eltir eða
rottunni sem heimsækir hann. í stuttu máli virðist Adam Pollo skynja veröldina og
mannlífið í kringum sig á einkar óvenjulegan og sterkan hátt.
Næstu tíu árin gefur Le Clézio út nokkrar bækur, bæði skáldsögur og smásögur. Af
þeim má nefna Le Déluge (Syndaflóðið, 1966) og La Guerre (Stríðið, 1970). í þeim fjallar
hann meðal annars um firringuna og einmanaleikann sem nútíma samfélagshættir hafa í
fór með sér. Einkum er honum hugleikið að lýsa lífinu í stórborg, stað sem laðar fólk að
sér en gerir það um Ieið að fórnarlömbum sínum. Bílljós, mótorhjól, sírenur, stórmark-
aðir, háhýsi og hraðbrautir fylla verk hans frá þessum árum og reyndar æ síðan. í þessu
umhverfi eru aðalpersónur oft einmana mannverur eða utangarðsfólk, gjarnan unglingar
eða börn, sem hafa þann eiginleika að geta skynjað umheiminn á ferskan og næman hátt.
Le Clézio lýsir tilfinningum þeirra, gleði, sársauka og hræðslu, löngun og þrá. En bækur
hans fjalla líka um samband mannsins við náttúruna og nauðsyn þess að vera í snertingu
við höfuðskepnurnar.
Le Clézio er ólíkur flestum rithöfundum sem vilja láta eftir sér taka, að því leyti að
hann heldur sig algerlega utan við bókmenntaklíkur Parísarborgar, er tregur til að veita
blaðamönnum viðtöl og koma fram á opinberum vettvangi. Hann hefur hins vegar verið
mikill ferðalangur um dagana. Allt frá 1964 hefur hann dvalið langdvölum erlendis. Lífs-
hættir fólks í þriðja heiminum falla honum betur í geð en þeir sem tíðkast í Vestur-
Evrópu, og hann hefur meðal annars búið lengi meðal Indjána í Panama og Guatemala og
þýtt trúarrit Maya á frönsku.
Á áttunda áratugnum gaf Le Clézio út fremur fáar bækur og þær raddir heyrðust að
hann hefði ekki lengur neitt að segja og myndi brátt hætta að skrifa. En árið 1980 kom út
skáldsagan Désert (Eyðimörk) sem eyddi þeim orðrómi. Désert er saga um unga munaðar-
lausa stúlku sem býr í Norður-Afríku og heitir Lalla. Þar kemur að hún verður að fara frá
heimalandi sínu til borgarinnar Marseille í Frakklandi þar sem hún kemst í kynni við hið
auma þrælalíf innflytjendanna, um leið og ýmislegt óvenjulegt hendir hana. En ekkert
getur slökkt þrána til eyðimerkurlandsins þar sem hún er fædd og uppalin og þangað snýr
hún að lokum. Inn í söguna fléttast eins og viðlag frásögnin um forfeður Löllu, „Bláu
mennina" frá Rio de Oro og hvernig þeim var útrýmt af frönskum nýlenduher. Désert er
sagan um hinn kúgaða mann sem heldur reisn sinni og sjálfstæði hvað sem á dynur. Einn-
ig ber Le Clézio hér saman tvenns konar heima, annars vegar þann franska, iðnvædda, og
hins vegar þann norður-afríska, hinum fyrrnefnda mjög í óhag.
Með þessari skáldsögu sýndi Le Clézio að vonirnar sem bundnar voru við hann þegar
hann byrjaði að skrifa höfðu sannarlega ræst. Nýjasta skáldsagan sem hann hefur látið frá
sér fara og út kom árið 1985 stendur Désert alls ekki að baki og sannar enn að hér er á ferð-
inni mikill rithöfundur. Sú saga heitir Le C7>ÉríÁf»rí/’or(Gulleitarmaðurinn)og fjallar um
mann sem eyðir fjölda ára í að leita að fjátsjóði á eyjunni Rodrigues í Indlandshafi. Hann
fórnar öllu fyrir þessa þráhyggju, dvelur aleinn í óbyggðri vík árum saman, missir allt
360