Tímarit Máls og menningar - 01.09.1987, Síða 31

Að eignast líf
sýndu mér orð þitt
segðu mér það allt
gerðu það okkar beggja
Okkur ber að miðla og gefa, deila með öðrum, ekki sanka að okkur reynslu og
visku fremur en jarðneskum eigum. Og þar í er fólginn einn meginboðskapur-
inn í öllum verkum Birgis Sigurðssonar. Það er um það vert að elska og gefa, að
halda engu eftir og þiggja allt í staðinn. Þetta tengist spurningu framar í bók-
inni í ljóðinu „Munaður": „Hví skyldum við eiga / nægir ekki að elska?" Þessi
spurning er náskyld meginhugsun einnar helstu tískubókar þessara ára, To Have
or To Be, eftir Erich Fromm. Það skiptir sjálfsagt litlu máli hvort Birgir hefur
lesið Erich Fromm eða ekki, því í þessari bók eru skilgreindar hugsjónir sem
uppi voru í tímanum og engin leið að henda reiður á hvaðan voru sprottnar. En
spurningin í ljóðinu og meginhugsunin hjá Fromm vísa leið að kjarnanum í
boðskapnum í leikritum Birgis Sigurðssonar.
Meginstefið í Ájörðertu kominn byggist á þessu sama. Þar eru menn brýndir til
að gefa sín orð, skýlaus, en án asa. Ekki er rétt að ausa taumlaust af þessum
brunni heldur skal varðveita orðin í eigin þögn, svo þau mótist af þeim sem þau
geymir. I Réttu mérfána hafði Birgir samt sem áður orðað efasemdir um að menn-
irnir beri gæfu til að höndla sannleikann og gefa, til dæmis í ljóðunum „Sjónar-
spilið" og „í glerkúlunni". í síðarnefnda ljóðinu næst ekki samband milli ein-
staklinga, en maðurinn hlýtur þó að „leita enn“ og „getur ekki annað". í „Sjón-
arspilinu" varar Birgir við því að sannleikurinn geti orðið að láta sér lynda að
leika aukahlutverk; þrátt fyrir allt verðum við að halda í vonina, því einveran,
innhverfan og sjálfbirgingurinn gera ekkert annað en leiða menn fram af bjarg-
brún til þess eins að farast, eins og vísað er til í Ijóði sem nefnist „Gangan" og er í
formi dæmisögu.
Á jörðertu kominn er lítið kver og fór víst ekki mikið fýrir því á bókamarkaði á
sínum tíma. Þarna er einn bálkur í tólf ljóðum og var upphaflega ekki ætlað að
koma út á bók, en það fórst fyrir að flytja kantötu þá sem ljóðin voru ort við á
Listahátíð 1974 og gaf skáldið kverið út á eigin reikning „til að koma ljóðunum
frá.“ Þessi bálkur er eðlilegt framhald af Réttu mér fána og lokaorð hans: „Til
komi þín ást. — Á jörðu“ má hæglega lesa sem næsta skref við lokaorðin í fyrri
bókinni: „Það er aðeins unnt að lifa.“ í Á jörð ertu kominn eru tekin upp megin-
stefin úr fyrri bókinni og felld í eina heild. Aðferðin er svipuð, brugðið er upp
augnabliksmyndum af ósómanum í heiminum, allt fleygað íhugun um stöðu
hins sjáandi/heyrandi mannsog vísaðá leið út úrógöngunum. Eina vonin er sem
fyrr að elska, gefa og miðla sínu orði, andstætt við það að eiga, kúga, svíða og
drepa. Þessi vonartónn er sá sami og öll leikrit Birgis enda á, þrátt fyrir allt sem
293