Tímarit Máls og menningar - 01.09.1987, Blaðsíða 122

Tímarit Máls og menningar
Þetta finnst mér aftur á móti skelfing
ófyndið og stirt:
Það má ef til vill segja að þar sé
ekki leiðum að líkjast, því þó aldrei
svo vitað sé hafi trillukarlarnir
fjórtán krafist þess að vera taldir
fulltrúar einnar eða annarrar Iistar
og þá síst í útlöndum þangað sem
enginn þeirra hefur nokkurn tíma
komið, telja stjórnvöld þessa lands
karlakórinn fjórtán fóstbræður
vanalega glæsilegasta fulltrúa hér-
lendrar listar í söngsölum útlendra
borga. (24-25)
Það er ósanngjarnt að halda því fram að
ekki sé sögð saga eða öllu heldur sögur á
síðum bókarinnar. T.d. er rakin saga
Daníels prests og Sigríðar konu hans. Það
er svo sem ekki neinn vandi að fyrirgefa
skáldinu þótt hann gleymi því að prestar
eru ekki vígðir fyrr en þeir hafa fengið
brauð, og að þeir eru kosnir af söfnuði en
ekki skipaðir af biskupi og ráðherra sam-
kvæmt umsókn; öðru eins er nú vikið við.
En hitt er öllu verra að fólk þetta vekur
einhvern veginn ekki nægan áhuga, lifnar
ekki við, jafnvel þótt ýmislegt sé spaugi-
legt í Iýsingunni. Saga þeirra hjóna fyllir
miðhluta bókarinnar, og skýtur þeim þó
upp bæði fyrr og síðar, en inn í hana bland-
ast kynjaviðburðir þeir sem eru eins konar
ívaf í þetta allt saman: skipstrand og
draugagangur, fyrirboðar og ýmsar uppá-
komur. Sumir þeirra kafla, svo sem sýn
trillukarlanna (bls. 33—34), eða Kaðal-
reipin í regndropunum (136—137) eru
bráðsnjöll og falleg prósalýrík, í sama stíl
og hinir skáldlegu upphafskapítular; þeg-
ar hægt er að líta á textann sem lýríska
fantasíu er hann bestur. En inn á milli er
allt fullt af orðaflaumi sem þreytir les-
andann.
í síðasta hluta bókarinnar bætist enn dá-
lítið frásagnarefni við: Anton rakari fer að
hreingera rakarastofuna, ræðupúlt Her-
berts skólastjóra hverfur og kemur aftur í
leitirnar án þess að það dragi nokkuð úr
elju hans við ræðuhöld, en þessar frásagnir
án sýnilegra tengsla við annað en umhverf-
ið eru eins konar hlé fýrir síðustu hrotu
undra og stórmerkja, þegar svörtu skýja-
flókarnir steypast yfir borgina og Sigríður
deyr. En það flóð fjarar líka út.
Mér sýnist Einar Már hafi ætlað sér að
tengja saman í lýríska fantasíu höfuð-
skepnur, þjóðtrúarminni, bernska skynj-
un borgarinnar og sjálfsagt margt fleira.
öllu er þessu miðlað til okkar af sönglandi
rödd sögumanns sem spinnur í sífellu og
leyfir lesanda aldrei að gleyma sér. Stund-
um tekst honum upp, og neistar af skáld-
skap lýsa upp hálfrökkrið í kring, en þeir
ná ekki að hleypa glóð í allan spunann.
Eftirmáli regndropanna er verk sem á
allt undir því að lesandi heillist og gangi
inn í björg þess fyrirvaralaust, og má ekki
vakna fyrr en út er komið. Þess vegna er
erfitt að finna sæmilega hlutlæg rök fyrir
skoðun sinni á bókinni: annaðhvort heldur
hún manni bergnumdum eða ekki. Hún
hélt mér sem sagt ekki.
Vésteinn Ólason
GOTT BYRJANDAVERK
I.
Forn speki hermir að hrós hafi eðlin tvenn,
- að það sé skammur vegur milli þess hróss
sem sannarlega sé sprottið af góðum og
einlægum huga og hins vegar þeirrar lof-
tungu sem mælir undir merki háðs. Einn-
ig getur hrós verið sprottið af misskilningi
eða vanþekkingu og er þá án innistæðu og
einskis vert. Og ótalið er hið varhuga-
verða, — að ómælt lof skapar oft væntingar,
sem eru flest annað en sanng jarnar og leiðir
384