Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.06.1994, Page 33

Tímarit Máls og menningar - 01.06.1994, Page 33
Hálfiim áratug síðar kom Bréftil Láru út, og Þórbergur hóf þar raunveru- legan rithöfundarferil sinn sem uppreisnarmaður gegn máttarvöldum þessa heims og annars, og einnig rís hann storkandi gegn þeim rithefðum sem þá tíðkuðust, eins og tilvitnunin hér að framan bar með sér. Nú er þess að gæta að Þórbergur er enginn nýgræðingur þegar hér er komið sögu. Hann er hálffertugur að aldri á útkomutíma Bréfs til Láru og hefur aflað sér mjög víðtækrar menntunar á þeirra tíma vísu, að mestu leyti á eigin spýtur. Hann hafði lesið kynstrin öll á erlendum málum um fræðileg efni og var afar vel að sér í íslenskri tungu og fornbókmenntum, og auk þess handgenginn bókmenntum síðari alda eins og margvíslegar stílæfingar hans og skopstæl- ingar bera vitni um. Bréf til Láru vakti mjög sterk viðbrögð þeirra fjölmörgu sem skrifuðu um það ritdóma eða brugðust við því á annan hátt á prenti. Sumir vildu hefja höfundinn í spámannatölu, aðrir urðu hneykslaðir og reiðir. En engum gátu dulist einstæðar gáfur og hæfileikar þessa áður óþekkta höfundar. í Vísi 6. apríl 1925 undrast Jakob Jóhannesson Smári hve hugarflugið er magnað, krafturinn mikill í samsetningunni og andagiftin spámannleg. /.../ ímyndunarafl og stUl höfundar nær yfir ótrúlega víð og margháttuð svið — beiska ádeUu, meinlausa kýmni, eldheita andagift og rómantískt hugarflug, þar sem veru- leikaheimurinn með vonum sínum, vissu og vonbrigðum speglast í tárum rómantískrar fjarlægðar. /.../ slíkur eldmóður og þvUíkt hugsæi er óvanalegt. Þórbergur er hugsjónamaður og umfram alt er hann maður, — óvanalega hreinskUinn, frábærlega einlægur. Um bókina aUa leikur hressandi blær, sem er eins og svölun í því mollulofti hræsni og yfirdrepsskapar, sem vér eigum við að búa. í samanburði við þessar viðtökur er undarlegt hvað þær bækur sem á eftir komu og teljast mega efndir þeirra fyrirheita sem gefin voru með Bréfi til Láru mættu miklu tómlæti meðal ritdómenda. Þegar síðara bindi Ofvitans kom út var t.a.m. aðeins birtur um það einn ritdómur, í Stormi, og hann fjallar ekki um bóldna heldur um það hvernig tildragelsið í kirkjugarðinum hafi verið í raun og sannleika samJevæmt traustustu heimildum. Hvernig á þessu tómlæti getur staðið er erfitt að segja, ekki síst þar sem vitað er að bækurnar voru mikið keyptar og lesnar. Ein af skýringum er e.t.v. sú að á þessum árum voru menn ekki mildð að hafa fyrir því að ritdæma bækur pólitískra andstæðinga, og affur á móti voru margir samherjar Þór- bergs vonsviknir yfir að höfundur væri stiginn niður úr ræðustólnum og farinn að söklcva sér ofan í sérviskulegar endurminningar. TMM 1994:2 31
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124

x

Tímarit Máls og menningar

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.