Gripla - 01.01.1998, Blaðsíða 79

VERGIL-PÁVERKNAD PÁ NORR0N LITTERATUR
77
1922:459, Skánland 1968:475^-77, Jakob Benediktsson 1975:656-657,
Liest0l 1957:80-82, 1980:11-13, jfr. og Skard 1979:29-30). Stoff frá Ænei-
den er nytta til utviding av Breta sggur og Trójumanna saga (Halvorsen
1957:220-223, Louis-Jensen 1974:652-655, Jakob Benediktsson 1975:
656-657).
Paul Lehmann (1936:14) seier:
Das Vorhandensein der Vergilischen Aeneis auf Island ist bei der
weiten Verbreitung dieses antiken Epos wahrscheinlich, wiewohl ich
Vergil bisher nirgends direkt zitiert fand.
I handskrifter frá 1500-ára finn ein og dei islandske Virgiless-rímur (Jakob
Benediktsson 1975:656).
Mellom dei bokene som domkapitelet i Nidaros átte kring 1550, var „Opera
Virgilij" (DN XII:825).6 Det er ingen grunn til á tvila pá at Vergil har vori
lesen i latinskulane i Nidaros kyrkjeprovins pá same máten som i resten av
den romersk-katolske verda. Eit register frá 1397 over eignene til klosteret og
kyrkja pá Helgafell pá Vest-Island (Vilchins-máldagi) opplyser at klosteret
hadde „hálfr fjórði tugr norrœnubóka, item nærri hundraði látínubóka, annat
en tíðabœkr“ (Olmer 1902:67, Ólafur Halldórsson 1966:41, 56).
Om latinkunnskapane til framstáande menn i dei norrpne land har vi
mange vitnemál. Det kan vera nok á nemna at kong Sverre byrja talen sin til
Bjprgvin-folket etter kong Magnus Erlingssons fall i 1184 med eit sitat pá
latin frá Davids-salmane (Sverris saga 1920:105.29-31), og at dei las bpker
pá latin for kong Hákon Hákonsson dá han lág pá dpdslægjet (Hákonar saga
Hákonarsonar 1860-1868:229-230). Særskilt kjende for latinkunnskapane
sine var nordmannen biskop Jón Halldórsson i Skálholt (biskop 1322-1339)
og islendingen biskop Lárentíus Kálfsson i Hólar (1324-1331): „Var þat mál
manna, at á íslandi mundi varla verit hafa meiri látínuklerkar en þeir váru“
(Laurentius saga 1969:103, Biskupa sögur 1 1858:851). Ein kan i denne saman-
hengen og minna om den store mengda av brev pá latin skrivne av nordmenn
eller islendingar som ein finn i Diplomatarium Norvegicum og Diplomata-
rium Islandicum.
Ettersom Vergil var sá sentral i mellomalderlitteraturen, kan ein undra seg
over at han har vori sá lite páakta av nyare tids sagagranskarar. I dei kjende
6 Under Titulj librorum historicorum stár Opera Vtrgilij. - Av andre romerske forfattarar som
er representerte i denne boksamlinga, kan nemnast Sallust, Cicero, Livius, Tacitus og Plinius (jfr.
Johnsen 1908:90-92, Paasche 1957:537).