Gripla - 01.01.1998, Blaðsíða 244

242
GRIPLA
kynssögunnar, má bæði sjá hve sagnfræðileg þekking hans hefur snemma
verið víðtæk og skoðanir hans á sagnfræðinni sjálfri (1845c:93—120). Sögu-
hyggjaavar þá ráðandi kenning og fjallar Grímur um helstu einkenni hennar,
sögulega þróun, tengsl mikilmenna sögunnar og aldarháttarins og sögulegar
heimildir, þ.e. sögu atburða og einstaklinga. Grímur birti einnig ritgerðir um
sagnfræðileg efni í Tímariti Bókmenntafélagsins. Til marks um sagnfræði-
gildi bókmenntanna vitnar Grímur til sögulegu skáldsögunnar Woodstock
eftir Walter Scott þar sem Oliver Cromwell kemur mjög við sögu og til leik-
rita Shakespeares um „ensku borgara-stríðin millum hinnar rauðu og hvítu
rósar (Rrkarður 2ar — Ríkarður 3ðji)“ því að þar „sé fólginn kjami miðaldar-
innar, einsog hún var á Englandi“ (1845c: 113—114).
Þriðji mikli kvæðaflokkur Gríms Thomsens er um samdrátt höfðingjadótt-
urinnar Sigríðar Erlingsdóttur af Jaðri og höfðingjasonarins Indriða Einars-
sonar þambarskelfis. Hún hefur beðið hann fars til frænda sinna en þetta
verður til þess að þau kynnast við vafasamar aðstæður að mati föður hennar,
enda hefur illur orðrómur urn dvöl þeirra í fiskiskálum flogið á undan hjóna-
leysunum sem hvalsaga. Erlingur hersir heimtar að Indriði fasti, láti krúnu-
raka sig og beri jám til að sanna sögu sína um saklaus samskipti þeirra. Að
því loknu verður svo úr eftir nokkurt þóf í fjölskyldunni að Erlingur býður
Indriða að kvænast dóttur sinni. Við liggur að Einar þambarskelfir faðir Ind-
riða veiti Erlingi atgöngu með miklu liði til að hefna vansa Indriða þegar
hann hittir son sinn á heimleið, en Indriða tekst að sefa hann. Kvæðinu lýkur
svo með fullum sáttum í brúðkaupsveislu ungmennanna.
Grímur hefur að mestu stuðst brotalítið við Þátt Eindriða ok Erlings í sögu
Ólafs konungs hins helga (Fornmannna sögur V:304-320), nema hvað hann
sleppir kynningu á Erlingi Skjálgssyni og skýringu á því hvers vegna Sigríður
hittir Indriða einmitt í Fólkrín í upphafi kvæðisins. Viðbætur eru litlar nema
nokkur erindi um myndarskap og hugkvæmni Sigríðar við að búa vistlega um
þau Indriða og skipshöfnina í fiskiskálanum. Ur tilvitnun í 43. kafla sögu
Ólafs konungs hins helga yrkir skáldið skarpa áminningu Ástríðar húsfreyju
á Sóla til eiginmannsins svo að þau Skjálgur sonur þeirra koma tauti við
hann. Þá hefur skáldið bætt við frá eigin brjósti hjartnæmu lokaerindi um
hvemig ungu hjónin „á ferðinni þau gerðu bug / til hins fyrri fiskiskála ..."
(Grímur Thomsen II 1934:33) þangað sem fyrst þau festu tryggðir. En þessar
viðbætur styrkja hinn epíska stíl kvæðisins, því að þær em til þess að skreyta
söguþráðinn sjálfan án þess að brjóta í bága við sennileika hans.
Úr Þorleifs þætti jarlsskálds í sögu Ólafs Tryggvasonar (Fommanna sögur
111:89-104) fékk Grímur efni í Jarlsníð um skáldlega hefnd Islendingsins Þor-