Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.01.2011, Blaðsíða 222

222
JONATHAN COLE
slíka einstaklinga, gröfum við ekki aðeins undan frjálsri umræðu, heldur
styrkjum við smám saman þau öfl sem hvetja til gagnrýnislauss fylgis við
ríkjandi siði og venjur.
Þrátt fyrir hollustu bandarískra rannsóknaháskóla við frjálsa hugsun er
hin náttúrlega tilhneiging prófessora og stúdenta að forðast að láta í ljós
sjónarmið sem gætu hneykslað aðra eins og við höfum rekið okkur á. En
það er á ábyrgð háskólans að berjast gegn þessari tilhneigingu og hvetja
frekar til frjáls streymis rannsókna en bæla það. Háskólinn verður að gera
allt sem í hans valdi stendur til að berjast gegn þvingunarkröfum um póli-
tíska litgreiningu hvort sem hún kemur frá hægri eða vinstri, og hann
verður að berjast gegn þrýstingi um að laga sig hugsunarlaust að akadem-
ískum viðmiðunarreglum.
Með því að veita umræðunum í kennslustofunni því sem næst algjöra
vernd hvetur háskólinn til þeirrar opnu umræðu sem tilvera hans byggist
á. Þeir aðilar háskólasamfélagsins sem vilja takast á við ríkjandi trú og hug-
myndafræði – hvort sem það er heittrúnaður akademískra vinstrimanna
eða fyrirskipanir þeirra stjórnmálamanna sem eru við völd í augnablikinu
– þurfa að vita að háskólinn muni vernda þá skilyrðislaust er þeir verða
fyrir árásum vegna hugmynda sinna.
Árásirnar á akademískt frelsi rista dýpra en svo að þær snúist fyrst og
fremst um málfrelsi í háskólunum og utan þeirra. Ef við einblínum á það
að verja einstaklinga fyrir árásum á akademískt frelsi þeirra láist okkur að
sjá að hótanirnar eru ekki síður gagnvart stofnuninni. Þráhyggja Bush-
stjórnarinnar um þjóðaröryggi eftir 11. september 2001 leiddi ekki til
endur fæðingar skefjalauss McCarthyisma með sína hollustueiða né til víð-
tækra uppsagna þeirra einstaklinga í háskólunum sem mótmæltu opinber-
lega. Háskólakennurum fannst sér ógnað og þeir kunna að hafa látið lítið á
sér bera eða hafa óttast að fylgst væri með kennslu þeirra og opinberum
fyrirlestrum. Það breytir því ekki að færri voru látnir fjúka en í Kalda stríð-
inu. En ef við beinum augum frá einstaklingnum til stofnunarinnar, að enn
lævíslegri árásum á sjálfa formgerð háskólans – og meginreglurnar um
akademískt frelsi og frjálsar rannsóknir – finnum við fjölda dæma um árás-
ir á Bushtímanum sem gætu jafnvel hafa verið skaðvænlegri fyrir formgerð
háskólanna en árásirnar á McCarthytímanum.72
72 Ég sleppi því hér að ræða margvísleg önnur hugsanleg höft á akademísku frelsi í
rannsóknum. Ég hef heldur ekki rætt hvernig aðrar stjórnvaldsákvarðanir, eins og
til dæmis Ríkisendurskoðun, takmarka að þarflausu frjálsar rannsóknir. Ég hef ekki