Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.05.2015, Side 106

105
að leiða til sjálfshjálpar yfirborðslegur eða ósannur. Og að ef lestur leiði til
breytinga sé sú breyting ekki endilega persónunum til góðs. Þegar bókum
er breytt í sjálfshjálparbækur getur lesturinn stýrt einstaklingum í ákveðn-
ar áttir og ekki er öruggt að þeir vilji í raun og veru taka þær ákvarðanir
sem lesturinn á bókunum gaf til kynna að þeir ættu að taka.
Sagan sem spegill lesandans
Juliette Wells varpar fram þeirri spurningu hvort konur lesi á ákveðinn
hátt og vitnar máli sínu til stuðnings í Anne G. Berggren. Berggren hefur
aldrei getað skilið í sundur líf og lestur og leitar í skáldsögur til að fá svör
við ýmsu í daglegu lífi sínu, hvort sem það er kynlíf eða vandinn við að
ala upp börn. Berggren tók viðtöl við konur um lestrarreynslu þeirra og
sögðust þær leita að bókum sem þær skildu, sem segðu þeim eitthvað um
þær sjálfar, en aðrar kváðust leita að merkingu eða persónulegum svör-
um í skáldsögum, til dæmis við spurningum um hvernig það væri að vaxa
úr grasi. Konurnar sem Berggren ræddi við litu á skáldsögurnar eins og
framlengingu á lífi sínu og með hliðsjón af þeirri niðurstöðu telur Wells
að áhugasamir lesendur Austen, sérstaklega konur, nálgist sögur hennar
á svipaðan hátt; þær leiti að persónulegri merkingu og vonist til þess að
lesturinn leiði til þess að þær skilji sjálfar sig betur.52
Elizabeth Long heldur því fram að leshringir séu yfirleitt fyrir mið-
stéttarkonur sem sækist eftir frekari fullnægju í lífinu, hafi áhuga á að
skoða persónulega sjálfsmynd sína eða vilji umbreyta sjálfinu.53 Konurnar
upplifi ákveðna nánd í umræðunni um bækurnar, sem gefi þeim einnig
nauðsynlega fjarlægð á vandamálin og tækifæri til að beita orðræðu sem
þær hafi ekki aðgang að hversdagslega. Túlkunin á sögunum verður oft
persónuleg eða eins og ein konan segir um sinn leshring: „Við deilum
fréttum og tilfinningum um sambönd, fæðingar, fósturlát, missi, gleði og
sorg. Við ræðum kynferði, vald konunnar (og skort á því), og siðferðilegt
val … Undir lok umræðunnar upplifum við breytingu á skilningi okkar.
Ólík sjónarmiðin hafa aukið á skilning okkar á bókinni. Við breytum því
ekki hver við erum en við verðum meira en við vorum.“54
52 Juliette Wells, Everybody’s Jane: Austen in the Popular Imagination, bls. 21.
53 Elizabeth Long, Book Clubs: Women and the Uses of Reading in Everyday Life, bls.
73.
54 Sama heimild, bls. 111.
VISKA JANE AUSTEN OG FERÐ LESANDANS