Peningamál - 01.11.2011, Qupperneq 7

ÞRÓUN OG HORFUR
Í EFNAHAGS- OG PENINGAMÁLUM
P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
1
1
•
4
7
nokkurn tíma fyrir innlendar samkeppnisgreinar að mæta aukinni eftir-
spurn eftir innlendri framleiðslu. Bati innlendrar eftirspurnar kemur því
mikið fram í auknum innflutningi. Vegna hagstæðara framlags utan-
ríkisviðskipta til hagvaxtar og hagstæðari þróunar viðskiptakjara er
útlit fyrir að afgangur á viðskiptajöfnuði verði nokkru meiri en spáð
var í ágúst. Nánar er fjallað um alþjóðleg efnahagsmál, útflutning, ytri
skilyrði og jöfnuð í viðskiptum við útlönd í köflum II og VII.
Útlit fyrir svipaðan vöxt þjóðarútgjalda í ár og áður var spáð
Samkvæmt endurskoðuðum tölum Hagstofu Íslands fyrir fyrsta árs-
fjórðung og fyrstu bráðabirgðatölum fyrir annan fjórðung jukust
þjóðarútgjöld um 5% á fyrri hluta ársins frá sama tíma í fyrra. Er það
í samræmi við ágústspá Seðlabankans en þar var gert ráð fyrir 4,9%
vexti á fyrri hluta ársins. Vöxtur einkaneyslu reyndist hins vegar 1
prósentu minni en spáð var, en vöxtur samneyslu og fjárfestingar
reyndist u.þ.b. 1 prósentu meiri. Birgðasöfnun reyndist einnig nokkru
meiri á fyrri hluta ársins en spáð var í ágúst.
Á heildina litið er talið að þjóðarútgjöld aukist um u.þ.b. 4%
á þessu ári sem er nánast óbreytt frá ágústspánni. Þrátt fyrir vís-
bendingar um áframhaldandi vöxt á þriðja ársfjórðungi er útlit fyrir
að vöxtur einkaneyslu á þessu ári verði minni en áður var spáð, sem
endurspeglar aðallega kröftugri einkaneyslu á síðasta ári en fyrri
áætlanir höfðu gert ráð fyrir. Þótt almenn atvinnuvegafjárfesting án
fjárfestingar í orkuiðnaði og án skipa og flugvéla verði líklega meiri
á þessu ári en spáð var í ágúst verður fjármunamyndun alls minni,
sem helgast að mestu af minni stóriðjufjárfestingu. Á móti kemur að
frumvarp til fjárlaga fyrir næsta ár gefur til kynna töluvert minni sam-
drátt í samneyslu á þessu ári en áður var reiknað með, auk þess sem
birgðasöfnun er meiri en spáð var. Á næsta ári er gert ráð fyrir um
3,2% vexti innlendrar eftirspurnar, sem er nokkru meiri vöxtur en spáð
var í ágúst. Eftir sem áður eru horfur á ágætum vexti fjármunamynd-
unar á spátímanum. Nánari umfjöllun um eftirspurn einkageirans og
hins opinbera er að finna í köflum IV og V.
Hagvaxtarhorfur betri fyrir þetta og næsta ár
Hagvöxtur á fyrri hluta ársins mældist 2½% samkvæmt bráðabirgða-
tölum Hagstofunnar. Eins og sjá má á mynd I-6 er þetta ágætur hag-
vöxtur þegar miðað er við önnur iðnríki. Þrátt fyrir að hagvöxtur hafi
mælst 0,5 prósentum minni á fyrri hluta ársins en spáð var í ágúst,
gerir grunnspáin nú ráð fyrir 3,1% hagvexti í ár sem er 0,3 prósentum
meiri vöxtur en þá var reiknað með. Skýrist það aðallega af því að
horfur eru á að framlag utanríkisviðskipta verði ekki eins neikvætt og
áður var talið, eins og rakið er hér að framan. Eftir samdrátt milli fjórð-
unga á öðrum ársfjórðungi, sem rekja má til óvenju neikvæðs framlags
birgðabreytinga, er útlit fyrir kröftugan vöxt á þriðja fjórðungi þegar
stór hluti þessara birgða er fluttur út. Sem fyrr er viðbúið að efnahags-
batinn verði brokkgengur og að sveiflur verði í ársfjórðungsvexti
landsframleiðslunnar.
Spáð er 2,3% hagvexti á næsta ári og hafa horfur fyrir næsta ár
því batnað frá því í ágúst og má rekja það til meiri krafts í innlendri
eftirspurn og hagstæðari utanríkisviðskipta. Á árinu 2013 er einnig
Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.
Mynd I-5
Þjóðarútgjöld - samanburður við PM 2011/3
Breyting frá fyrra ári (%)
PM 2011/4
PM 2011/3
-30
-25
-20
-15
-10
-5
0
5
10
20142013201220112010200920082007
Heimildir: Eurostat, Hagstofa Íslands, Hagstofa Noregs, Macrobond,
Seðlabanki Íslands.
Mynd I-6
Hagvöxtur á fyrri hluta árs 2011
í ýmsum iðnríkjum
Breyting frá sama tíma fyrir ári (%)
-6 -4 -2 0 2 4 6
Grikkland
Portúgal
Spánn
Bretland
Írland
Danmörk
Bandaríkin
Frakkland
Noregur
Ísland
Kanada
Þýskaland
Finnland
Svíþjóð
Mynd I-7
Verg landsframleiðsla
1. ársfj. 2008 - 4. ársfj. 20141
%
Breyting milli ársfjórðunga (árstíðarleiðrétt)
Breyting frá sama fjórðungi ári áður
1. Grunnspá Seðlabankans 3. ársfj. 2011 - 4. ársfj. 2014.
Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.
-10
-8
-6
-4
-2
0
2
4
6
2014201320122011201020092008