Peningamál - 01.11.2011, Blaðsíða 20

ÞRÓUN OG HORFUR
Í EFNAHAGS- OG PENINGAMÁLUM
P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
1
1
•
4
20
III Fjármálaleg skilyrði
Peningalegt aðhald hefur haldist nánast óbreytt frá útgáfu Peningamála
í ágúst. Á sama tíma hefur gengi krónunnar styrkst. Fjármálaleg skil-
yrði heimila og fyrirtækja hafa heldur batnað og aðgengi að lánsfé
aukist. Fjármálafyrirtæki hafa aukið framboð óverðtryggðra íbúðalána
og bjóða hagstæðari vaxtakjör en áður. Hlutdeild óverðtryggðra og
verðtryggðra lána til heimila og fyrirtækja hefur aukist nokkuð á sama
tíma og hlutfall gengisbundinna lána hefur lækkað.
Vextir Seðlabankans hækka
Við útgáfu síðustu Peningamála um miðjan ágúst hækkaði peninga-
stefnunefnd Seðlabankans vexti bankans um 0,25 prósentur. Vextir á
viðskiptareikningum innlánsstofnana hækkuðu í 3,5%, hámarksvextir
á 28 daga innstæðubréfum í 4,25%, vextir á lánum gegn veði til sjö
daga í 4,5% og daglánavextir í 5,5%. Á vaxtaákvörðunardegi 21.
september sl. ákvað nefndin að halda vöxtum bankans óbreyttum.
Daglánavextir á markaði sveiflast enn í neðri hluta vaxtagangs
Seðlabankans. Þeir hafa verið á bilinu 3,75-4,0% frá því í ágúst, með
einni undantekningu þegar þeir hliðruðust að miðju vaxtagangsins í
4,5% og héldust þar í tæplega viku. Afar lítil viðskipti eru á innlendum
millibankamarkaði og skilvirkni hans takmörkuð.
Aukin útgáfa innstæðubréfa og minni áhugi á ríkisvíxlum
Útgáfa 28 daga innstæðubréfa hefur aukist verulega undanfarna mán-
uði, sem endurspeglar aðgerðir Seðlabankans til að stuðla að því að
aðstæður á peningamarkaði séu í samræmi við vaxtastefnu bankans.
Hún endurspeglar líklega einnig að einhverju leyti lakari vaxtakjör á
ríkisvíxlum en á innstæðubréfum en ásókn í ríkisvíxla hefur dregist
saman undanfarið. Því virðist sem innlánsstofnanir kjósi frekar að leggja
fjármagn inn í Seðlabankann í stað þess að taka þátt í útboði ríkisvíxla.
Peningalegur slaki nánast óbreyttur þrátt fyrir hækkun vaxta
Seðla bank ans
Vegna rúmrar lausafjárstöðu fjármálakerfisins má áætla að virkir nafn-
vextir Seðlabankans liggi nálægt meðaltali vaxta á innlánsformum
bank ans, þ.e. á milli vaxta á viðskiptareikningum innlánsstofnana í Seðla-
bankanum og vaxta á innstæðubréfum. Þessir vextir eru nú um 3,9%.
Á þennan mælikvarða mælast raunvextir Seðlabankans um -1,4%, sé
miðað við árshækkun vísitölu neysluverðs, en frá tæplega -2% upp í
rúmlega 0% á aðra mælikvarða. Miðað við mismunandi mælikvarða á
verðbólgu og verðbólguvæntingar hefur raunvaxtastigið að meðaltali
haldist nánast óbreytt frá því í ágúst og er nú um -1% (sjá töflu III-1).
Vaxtaferillinn bendir til óbreyttra vaxta í nóvember
Út frá framvirkum vöxtum má ætla að markaðsaðilar vænti þess að
vextir Seðlabankans verði óbreyttir við næstu vaxtaákvörðun samhliða
útgáfu þessara Peningamála.1 Vaxtaferillinn gefur jafnframt til kynna
1. Við mat á vaxtaferlinum er notast við vexti á millibankamarkaði og vexti ríkisbréfa.
Ríkisbréf með gjalddaga á árunum 2012 og 2013 eru þó ekki notuð þar sem verðlagning
þeirra er talin vera skekkt vegna áhrifa gjaldeyrishafta. Vextir þessara bréfa eru því ekki
taldir gefa rétta mynd af væntingum markaðsaðila um þróun vaxta Seðlabankans. Þetta
mat er hins vegar háð óvissu og gerir túlkun á vaxtaferlinum sérstaklega vandasama nú.
Ma.kr.
Mynd III-2
Innstæðubréf og útboð ríkisvíxla
Mánaðarlegar tölur október 2009 - október 2011
Heimild: Seðlabanki Íslands.
Innstæðubréf (h. ás)
Samþykkt tilboð í ríkisvíxla (v. ás)
Innsend tilboð í ríkisvíxla (v. ás)
0
10
20
30
40
50
60
70
0
20
40
60
80
100
120
140
201120102009
Ma.kr.
Mynd III-3
Veðlánavextir og framvirkir vextir1
Daglegar tölur 1. janúar 2010 - 31. desember 2014
%
Veðlánavextir
PM 2011/2 (miður apríl 2011)
PM 2011/3 (miður ágúst 2011)
PM 2011/4 (lok október 2011)
1. Við mat á vaxtaferlinum er notast við vexti á millibankamarkaði og
vexti ríkisbréfa. Ríkisbréf með gjalddaga á árunum 2012 og 2013 eru
þó ekki notuð þar sem verðlagning þeirra er talin vera skekkt vegna
áhrifa gjaldeyrishafta.
Heimild: Seðlabanki Íslands.
20142013201220112010
0
2
4
6
8
10
12
•
Mynd III-1
Vextir Seðlabanka Íslands og skammtíma-
markaðsvextir
Daglegar tölur 1. janúar 2010 - 28. október 2011
%
Daglánavextir Vextir á veðlánum
Hámarksvextir á 28 daga innstæðubréfum
Vextir á viðskiptareikningum
Daglánavextir á millibankamarkaði
Meðalávöxtun tekinna tilboða við útgáfu 3 mánaða
ríkisvíxla
Meðalávöxtun tekinna tilboða við útgáfu 6 mánaða
ríkisvíxla
Heimild: Seðlabanki Íslands.
2010 2011
0
2
4
6
8
10
12
•
•
• •
• • • •
• • • •
• • • •• •• •• •• •• •• •
•