Skírnir

Ukioqatigiit
Ataaseq assigiiaat ilaat

Skírnir - 01.04.1987, Qupperneq 148

Skírnir - 01.04.1987, Qupperneq 148
142 REYNIR AXELSSON SKIRNIR málmur? Röksemdin að „um takmarkaðan fjölda [sé] að ræða“ er ekki sannfærandi: fjöldi málma er líka „takmarkaður Ef við reynum að fletta upp orðinu málmur kemur vissulega í ljós að ekki eru „allar tegundir málma“ taldar upp. Þar er enga málmtegund að finna: orðið málmur er ekki flettiorð. Ég tel að ákvörðun Svavars um orðið aðalsmaður hafi verið hárrétt (og jafnframt um þau örfáu orð sem hann fer eins með, eins og t. d. orðið sil- ungur), en ákvörðun hans um orðin málmur og tré hafi verið röng. Sá sem kemur ekki fyrir sig nafni á trjátegund, segjum t. d.furu, hann flettir eðli- lega upp orðinu tré, en ekki einhverju samheiti eins og þöll. [1 ljós kemur raunar að finna má orðib fura í IS með því að fletta upp orðinu tré. Undir tré eru talin upp orðin baðmur, eik, hrísla, meiður, viður, þöll og auk þess vísað á orðin trjáviður, bjálki, mastur, og undir þöll finnst svo fura.] Sá greinarmunur sem Svavar gerir á „hugtakaorðabók“ og „venjulegri samheitaorðabók“ fær ekki staðizt ef hann á að taka til einhvers annars en hvort orðum er raðað í stafrófsröð eða ekki. Eins og ég hef þegar reynt að segja er í reynd ekkert til sem heitir „venjuleg samheitaorðabók“, því að samheitabækur eru mjög ólíkar. Sumar þeirra eru að vísu „venjulegar" í skilningi Svavars, þ. e. a. s. tilgreina einungis tiltölulega náin samheiti. En eigi samheitabók að koma að gagni sem orðaleitarbók, þá verður hún að vera „hugtakaorðabók“ í þeim skilningi að unnt sé að „rekja sig fram og aftur milli skyldra merkingarsviða“, eins og segir í Skírnisgrein Svavars. Þannig ætti helzt að vera unnt að finna heiti algengustu málmtegunda með því að fletta upp orðinu málmur og algengustu trjátegunda með því að fletta upp orðinu tré. [Vissulega eru þær margar erlendu samheitabækurnar þar sem slíkar upptalningar er ekki að finna; en hinar eru þó til og reynast yfirleitt sýnu gagnlegri.] Til þess að svo megi verða er að vísu ekki alveg nauðsynlegt að samheitishugtakið sé skilið víðum skilningi, þótt það hjálpi mikið. Sama markmiði mætti ná með nægilega fullkomnu kerfi af millivísunum. Til dæmis mætti úr orðinu málmur vísa í málmtegund og telja málmtegundir upp undir^D/ flettiorði. Einnig mætti hugsa sér að vísa úr orðinu málmur í orð sem ná yfir flokka af málmtegundum, svo sem orðið góðmálmur, og telja þar upp viðeigandi málmtegundir. [IIS er eins og áður sagði málmur ekki flettiorð og ekki heldur málmtegund. Hins vegar er góðmálmur fletti- orð, og þar má finna „eðalmálmur, gull, silfur". Til að finna orðið platína þarf hins vegar að fletta upp orðunum hvítagull eða hvítamálmur.] Slíkt kerfi af millivísunum er raunar líka bráðnauðsynlegt, þótt samheitishug- takið sem lagt er til grundvallar sé vítt; aldrei verður svo úr því teygt að not- andinn geti alltaf búizt við að finna í fyrstu tilraun orðið sem hann er að leita að. Hins vegar verður orðabók því þyngri í vöfum því oftar sem þarf að fylgja millivísunum til að finna eitthvert orð, þannig að bezta lausnin er eflaust sú að hafa hvort tveggja: víðan skilning samheitishugtaksins og full- komið kerfi af millivísunum.
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132
Qupperneq 133
Qupperneq 134
Qupperneq 135
Qupperneq 136
Qupperneq 137
Qupperneq 138
Qupperneq 139
Qupperneq 140
Qupperneq 141
Qupperneq 142
Qupperneq 143
Qupperneq 144
Qupperneq 145
Qupperneq 146
Qupperneq 147
Qupperneq 148
Qupperneq 149
Qupperneq 150
Qupperneq 151
Qupperneq 152
Qupperneq 153
Qupperneq 154
Qupperneq 155
Qupperneq 156
Qupperneq 157
Qupperneq 158
Qupperneq 159
Qupperneq 160
Qupperneq 161
Qupperneq 162
Qupperneq 163
Qupperneq 164
Qupperneq 165
Qupperneq 166
Qupperneq 167
Qupperneq 168
Qupperneq 169
Qupperneq 170
Qupperneq 171
Qupperneq 172
Qupperneq 173
Qupperneq 174
Qupperneq 175
Qupperneq 176
Qupperneq 177
Qupperneq 178
Qupperneq 179
Qupperneq 180
Qupperneq 181
Qupperneq 182
Qupperneq 183
Qupperneq 184
Qupperneq 185
Qupperneq 186
Qupperneq 187
Qupperneq 188
Qupperneq 189
Qupperneq 190
Qupperneq 191
Qupperneq 192
Qupperneq 193
Qupperneq 194
Qupperneq 195
Qupperneq 196
Qupperneq 197
Qupperneq 198
Qupperneq 199
Qupperneq 200
Qupperneq 201
Qupperneq 202
Qupperneq 203
Qupperneq 204
Qupperneq 205
Qupperneq 206
Qupperneq 207
Qupperneq 208
Qupperneq 209
Qupperneq 210
Qupperneq 211
Qupperneq 212
Qupperneq 213
Qupperneq 214
Qupperneq 215
Qupperneq 216

x

Skírnir

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Skírnir
https://timarit.is/publication/59

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.