Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.1990, Page 41

Trúarlíf íslendinga
engin leið er til að komast að áreiðanlegri eða algildri niðurstöðu um. Mat manna á
kenningunni er því algerlega háð persónu eða geðþótta hvers og eins. Ég get kosið að
trúa kenningunni eða hafna henni, ef mér sýnist svo. Trú mín eða vantrú er mitt einka-
mál - og skoðanir Islendinga á hinni kristnu kenningu eru sennilega jafn margar og
þeir sjálfir.... Ég held að fólki sé mjög tamt að líta svona á málið. Trúin er þá skoðuð
sem persónuleg afstaða til æðri máttarvalda eða til þeirra verðmæta sem mestu máli
skipta í lífinu - og hver og einn er talinn hafa sjálfsagðan rétt til að hafa þá afstöðu í
þessum efnum sem hann sjálfur kýs.15
Hér er að finna rökfærslu þess sem trúir á sinn eigin persónulega hátt. Og
ályktun Páls um að „fólki sé tamt að líta svona á málið“ fær ótvíræðan stuðning
af þeirri niðurstöðu í könnuninni að 42% allra svarenda fylla flokk einkatrúar-
manna.
Stubningur við kristnar trúarhugmyndir.
Vilji menn fá svör við spurningunni hvort Islendingar séu kristnir má víðar leita
fanga en í beinum svörum þar sem menn segjast játa kristna trú. Ýmsan
fróðleik er m.a. að finna í þessari könnun sem varpar frekara ljósi á þetta atriði.
Af því margvíslega efni, sem til álita kemur, verður í eftirfarandi máli einkum
staldrað við þrennt: guðstrú, afstöðu til Jesú Krists og líf eftir dauðann.
Trú á guð
Eins og fyrr segir vakti það athygli hversu margir færðu sér í nyt þann
möguleika að svara opnum spurningum með eigin orðum. Spumingin um guð
hafði í því efni talsverða sérstöðu og lét tæplega helmingur allra svarenda frá
sér heyra um hugmyndir sínar um hann. Sú mikla þátttaka gefur í sjálfu sér til
kynna að íhugun guðdómsins stendur mönnum nærri. Lokaðir svarsmögu-
leikar hljóta samkvæmt eðli máls að þrengja mjög kosti fólks til að koma því á
framfæri sem það helst vildi segja. Það láta menn sér í léttu rúmi liggja um
málefni sem þeir telja sig litlu skipta en sé því hreyft sem miklu þykir varða
verður annað uppi á teningnum. Sú reyndist einmitt raunin þegar spurt var
um guð. Hin mörgu svör verða ekki skilin öðruvísi en svo að með þeim sé
látinn í ljós ótvíræður áhugi á því málefni sem um var spurt.
/ Langflestir íslendingar trúa á tilvist guðs eða 80% samkvæmt könnun
Hagvangs. I könnun Hagvangs gafst mönnum kostur á að svara hversu guð
skipti miklu máli í lífi þeirra. Mælikvarði frá 1-10 var notaður þar sem 1 þýddi
„skiptir ekki máli“ en 10 „skiptir miklu máli“. Meðaltalsútkoma var 6.6.
Reyndist það vera allmiklu hærra meðaltal en hjá öðrum Norðurlandabúum
þar sem talan var 5.0 í sams konar könnun.
15 Páll Skúlason: Sama rit, bls. 257.
39