Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.1990, Síða 47

Trúarlíf Islendinga
hver Jesús hafl verið eða hver hann sé. Og eins og löngum fyrr má draga
markalínu á milli þeirra sem játa hann sem son guðs og frelsara mannanna og
þeirra sem gera það ekki. Fyrr í þessum kafla var gerð allítarleg grein fyrir
svörunum við spurningunni um Jesú. Þar kom fram að svarendur skiptast í tvo
nokkuð jafn stóra hópa, þá sem játa hann sem son guðs og frelsara, 44.5%, og
þá sem kjósa að lýsa afstöðu sinni til hans með því að merkja við svarið: Jesús
er einn af fremstu trúarbragðaleiðtogum sögunnar, 41%. Um síðari hópinn var
sagt að ætla megi að hann fylli þeir sem síst vilji játa trú ájesú sem son guðs
og frelsara. Með því að láta þá skoðun í Ijós að Jesús hafi verið trúarbragða-
frömuður á meðal annarra slíkra eru þeir að hafna guðdómi hans og því að
hann eigi engan sinn líka hvað það snertir. Spurningin um Jesú hefur ætíð
snúist um guðdóm hans og andspænis þeirri spurningu skiptast menn í tvær
fylkingar: þá sem játa og þá sem afneita. Það er síðan mjög til styrkingar þeirri
ályktun að meira en sannleikskorn búi að baki þessari niðurstöðu um fylking-
arnar tvær að reginmunur er á afstöðu manna til Jesú eftir því hvort þeir segjast
játa kristna trú eða að þeir trúi á sinn eigin persónulega hátt. í fyrri hópnum
eru það 72% sem játa Krist sem son guðs og frelsara en 31% í þeim síðari.
Guðstrú sem og Jesútrú þessara tveggja fylkinga, sem taka til alls þorra svarenda
í könnuninni, eru með það ólíkum hætti að réttmætt virðist að draga þarna á
milli markalínu sem skilur þá að sem kristnir vilja teljast og hina sem líta á sig
sem trúaða einstaklinga og hafa ýmsa fyrirvara á því að taka undir hefðbundnar
kristnar trúarsetningar.
Almennt má segja um niðurstöður úr könnuninni að eiginlegt kristilegt
svipmót tiltekins hóps svarenda verði eindregnara og skýrara eftir því sem
menn eru beðnir að taka beinni afstöðu til ákveðinna kristinna trúarhug-
mynda. Það er um margt sá vandi sem staðið er frammi fyrir þegar túlka skal
niðurstöðurnar, þ.e. annars vegar hversu saman fer mikil trúhneigð og
almennur trúaráhugi en á hinn bóginn óljósar og margræðar hugmyndir um
það að hverju trúin beinist. Guðstrú manna er glöggt dæmi um þetta þótt eins
°g fram hefur komið megi greina í því efni á milli kristinna guðshugmynda og
annarra sem segja má að séu af öðrum toga. Afstaða fólks til Jesú gerir enn
írekar kleift að afmarka þann hóp skýrar sem í svörum sínum er í ríkum mæli
sjalfum sér samkvæmur í því að tileinka sér kristin trúarviðhorf.
Trú á líf eftir dauðann
I því skyni að leita frekari svara við þeirri spurningu að hve miklu leyti
þátttakendur í könnuninni hafi tileinkað sér kennisetningar kristinnar trúar
skal að lokum hugað að svörum við spurningunni um líf eftir dauðann. Þá sést
að langflestir eru þeirrar trúar að líf sé að loknu þessu en jafnframt að
hugmyndir fólks um það hvað taki við eru talsvert á reiki. Rétt innan við 60%
svarenda merkja við valkostinn „enginn getur vitað hvað það verður“. Trú á
45