Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.1990, Síða 71

Trúarlíf íslendinga
Tafla III,9 Bænaiðkun með bömum eftir kyni:
Karlar Konur
n=226 n=312
Reglulega 8 44
Stundum 37 34
Einstaka sinnum 24 12
Aldrei 31 10
100 100
Þessi munur er mjöggreinilegur (X2=101.39,df=3; p < 0.001; Eta= 0.41). Aðeins
10 % kvenna biðja aldrei bænir með börnum sínurn.
Bænin er ávarp til guðs eða æðri máttar og lykilatriði í trúarlegu uppeldi
barna. Barnið, sem sér fyrir sér móður eða föður tala við einhvern „annan“
með undirgefni og virðingu, fær þar á áhrifaríkan hátt boðun um guð sem
valdamikinn, góðan og vitran. Sem þátttakandi í þessu ávarpi er það leitt á vit
trúarinnar, fram fyrir auglit guðs (coram Deo). Hér kemur mikilvægi sam-
semdar barns við foreldra til sögunnar. I henni gengur það inn í hlutverk
biðjandans og í sambandi við hið biðjandi foreldri skynjar það rödd sam-
viskunnar.31
Ohætt er að fullyrða að í bænaiðkun með börnum sé grunnur lagður að
þeirri guðstrú sem leggur aðaláherslu á hinn góða og kærleiksríka guð er
menn getí leitað til í bæn. Hér hefur verið sýnt fram á að hugmyndir barna um
guð eru manngerðar og mótaðar af sjálfhverfri hugsun þess. Þannig er einnig
um bænir þeirra.32 Nærvera og þátttaka foreldris í bæninni er að öllum
líkindum mjög mikilvæg þegar trúarlíf verður sjálfstæðara og þroskaðra. Enda
þótt guðsmynd margra dofni eða verði óskýrari þegar komið er af bernsku-
skeiði og hin vitrænari öfl takast á við guð barnatrúarinnar virðist eins og
margir hafi áfram tilfmningaafstöðu til guðs sem oft er í tengslum við
væntíngar tíl kirkjunnar semjákvæðs afls í samfélaginu. Um þetta verður fjallað
nánar hér á eftír.
Þegar hugað er í þessari könnun að bænaiðkun með börnum eftir aldri
svarenda kemur í ljós að þeir sem yngri eru biðja (eða báðu) minna en hinir
eldri. Af yngsta hópnum (bæði körlum og konum) biðja (eða báðu) aðeins
13% reglulega en 45% af þeirn elstu. Um 30% þeirra yngstu biðja (eða báðu)
aldrei en aðeins 11 % elstu kynslóðarinnar. Þetta bendir tíl þess að bænaiðkun
með börnum sé á undanhaldi. En hér getur það einnig komið til álita að yngri
31 Athyglisverðar hugleiðingar um bænasamband sem forsendu guðssambands er að finna
í áðurnefndri bók Owe Wikströms um trúarlíf aldraðra. Þar tengir hann kenningar Erik
H. Erikson um samband móður og barns og hlutverkakenningu Sundéns um guðssam-
bandið (sjá Wikström 1975, bls. 95).
32 Ronald Goldman: Religious Thinkingfrom Childhood to Adolescence, 1964, bls. 177.
69