Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.1990, Side 91

Trúarlíf Islendinga
ræða. Fylgi karla við eflingu kristinfræði eykst um 11 % við föðúrhlutverkið en
kvenna um 8% við móðurhlutverkið. Þessi munur á viðbrögðum kynjanna við
foreldrahlutverkinu getur þó ekki talist það mikill að hann hvetji til djúpstæðra
hugleiðinga. Þó má nefna það sem tílgátu að karlmenn fari oftar að íhuga hin
siðrænu gildi kristindómsins þegar börn þeirra komast á skólaaldur.
Frá vöggu til grafar - samantekt
Niðurstöður þessarar könnunar sýna að móðirin er þungamiðja fjölskyldunar
þegar um er að ræða trúaráhrif á börn og þar með vöxt og viðgang trúarlífs
meðal komandi kynslóða. Konur biðja meira en karlar og einnig oftar með
börnum sínum. Þær hafa mun meiri áhrif á trú barna sinna en nokkur annar
aðili. Yngri mæður biðja sjaldnar með börnum sínum og gæti það verið merki
þess að trúaruppeldi þjóðarinnar sé síður rækt en áður eða að forsendur þess
séu að breytast. Kynjamunur er þó ekki eins mikill á yngsta og elsta hópi
foreldra og e.t.v. mætti ætla. Einnig kemur fram (Tafla 111,10) að yngsti hópur
feðra biður mun oftar með börnum sínum en sá næstyngsti.
Áltrif móður eru ekki bundin við það eitt að hún ræði við börnin eða hafí í
frammi beinar aðgerðir til að hafa áhrif á þau. Þau eru á sinn hátt hluti af
móðurhlutverkinu. Barnið verður fyrir áhrifum af því að Jrað er háð móður
sinni og tilheyrir henni. Þessi áhrif hverfa ekki með aldrinum en virðast þvert
á móti endurnýjast í minningunni um leið og trúin verður virkari hjá meiri
hluta hinna elstu. Að vissu leyti gildir hið sama um ferminguna. Ahrif hennar
virðast aukast í minningunni hjá hinum eldri. Þ\ í verður Jdó að bæta við að vel
getur verið að eldri kynslóðir svarenda hafi í raun orðið fyrir meiri trúar-
áhrifum af móður sinni og fermingunni en þær yngri.
Niðurstöður hér benda lil þess að Joað sé sterk barnatrú og mikið bænalíf
meðal Islendinga. Það trúarmynstur sem haldið er að börnum er í flestum til-
vikum það sem kallað hefur verið kirkjuleg trú og kom fram í þeirri þáttagrein-
ingu sem kynnt var í upphafi þessa kafla. Hér er beðið til góðs og kærleiksríks
guðs, kristín trú játuð, beðið með barninu því til verndar og styrktar. I fram-
haldi af bænum foreldra koma svo sunnudagaskólar, kristileg félög, kristin-
fræðikennsla grunnskólans og fermingarundirbúningur og þar með tengist
þessi trú á góöan og vemdandi gud kirkjustofnuninni. Það er hér sem gunnurinn
er lagður að þeim væntingum og trúnaðartrausti sem ríkja virðist meðal fólks
í garð þjóðkirkjunnar og fjallað verður nánar um í Vf. kafla. Þessa trausts
verður vart jafnvel hjá þeim sem sjaldan eða aldrei sækja almennar guðs-
þjónustur. Það mætti e.t.v. segja að það sem hér er kallað grundvallartrúnaðar-
traust (basic trust) færist að einhverju leyti yfir á kirkjustofnunina. Fólk virðist
telja eðlilegt að vænta þaðan alls góðs enda þótt væntingar þess séu oft mót-
sagnakenndar (t.d. það að kirkjan leggi gott til þjóðmála án þess að blanda sér
í pólitík).
89