Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.1990, Qupperneq 102

Studia theologica islandica
legar. Sú könnun sem hér er um að ræða bendir þó til almennara bænalífs en
kom fram í könnun Gylfa og í Hagvangskönnuninni. Samkvæmt niðurstöðum
þessarar könnunar eru það nálægt 90% sem gefa sér tíma til bænahalds í
einhverju formi. Það var galli á Hagvangskönnuninni að spyija um hugleiðslu
og andlega íhugun í sömu spurningu og spurt var um bænir. Þetta hefur lík-
lega valdið því að þegar fólk svaraði þar spurningunni neitandi hafi neitunin
í mörgum tilvikum átt við um hugleiðslu og andlega íhugun en ekki bænaiðju.
Það kom strax í ljós í fyrrgreindri forkönnun að bænalíf er bæði almennt
og fjölbreytt meðal Islendinga. Bænir geta verið með ýmsu móti, mismunandi
hátíðlegar, alvarlegar og persónulegar. Virðast þær af viðtölum að dæma í
sumum tilvikum verið líkari hugleiðslu eða íhugun en hefðbundnum
kvöldbænum þótt fólkinu sjálfu sé það e.t.v. ekki ljóst. Einn af þeim sem
spurður var í forkönnuninni sagði að hann bæði oft á dag til einhvers æðri
máttar. Það gæti komið fyrir í bílnum á leið í vinnu á morgnana, t.d. ef hann
þyrfti að stoppa við rautt umferðarljós. Því voru nokkrar spurningar um gerð
og hlutverk bæna teknar með í spurningalistann.
Aður en gerð er grein fyrir eðli bænanna skal litið á hvernig bænalífið
tengist nokkrum hefðbundnum „bakgrunnsþáttum“ svo sem aldri, kyni og
trúarlegum þáttum.
Tafla IV,4 Hve oft beðið er til guðs eftir aldri:
18-24 25-34 35-44 45-59 60-76
n= 136 155 152 144 122
Hve oft beöið: Aldrei 16 13 12 5 2
Sjaldan 42 43 39 27 26
Oftar en einu sinni í viku 24 19 25 22 21
Daglega 18 25 24 46 51
100 100 100 100 100
(r=0.28, p<0.0001)
Þessi tafla sýnir enn einu sinni það sem oft hefur áður komið í ljós í niður-
stöðum þessarar könnunar, þ.e. að þeir elstu eru á flestum sviðum trúaðastir.
í kaflanum um trúaráhrif voru líkur að því leiddar að almennt trúarlíf væri
þeim elstu meira virði en hinum yngri og það væri stærri þáttur í daglegu lífi
þeirra og sjálfsvitund. Samband við guðdóminn getur verið lykilatriði þegar
um er að ræða jafnvægi í sálarlífi og vellíðan hins aldraða. Taflan hér að ofan
styður þessa kenningu. Helmingur þeirra sem eru yfir sextugt biðja daglega til
guðs.
Það er mikil munur á bænaiðju eftir kynjum. 21% karla biðja daglega en
42% kvenna. Svipaður munur kemur yfirleitt fram í könnunum á trúarlífi fólks
á Vesturlöndum.
100
J