Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.1990, Blaðsíða 139

Trúarlíf Islendinga
verið um að ræða að sýna sig og sjá aðra, að umgangast sína líka, vini og félaga
o.s.frv. Aður fyrr gegndi kirkjusókn miklu félagslegu hlutverki og fólk sóttí
kirkju tíl að hafa samneytí við aðra. Þetta hlutverk er nú að hverfa og sem
„koinonia“, trúarsamfélag, á kirkjan erfitt uppdráttar.
Atriði eins og að syngja og hlusta á söng í guðsþjónustunni eru mikilvæg
fyrir nokkuð marga. Að vísu getur það verið trúarlegt atriði að taka þátt í
sálmasöng og ekki síður ef tekið er þátt í víxlsöng prests og safnaðar þar sem
söngurinn er eitt æðsta tjáningarform trúarlegrar lofgerðar en oft mun fagur
söngur einnig hafa aðdráttarafl án trúarlegrar skírskotunar.
Skal nú athugað nánar hvernig þessar ástæður fyrir þátttöku í guðsþjónustu
tengjast ýmsum öðrum þáttum. í töflunum hér á eftír hefur verið reynt að raða
atriðunum eftir því hversu „trúarleg“ þau eru. Þetta er þó alls ekki einhlít
röðun og veltur m.a. á því hvaða merkingu fólk leggur í hvert atriði.
Tafla IV,45 Mikilvæg atríði í almennum guðsþjónustum eftir aldri og kyni:
Aldur Kyn
18-24 25-34 35-14 45-59 60-76 kk kvk
Tilheyrajesú 12 8 12 9 11 ns 11 10 ns
Finna nærv. guðs 18 23 18 26 18 ns 17 24 *
Hlusta á prestinn 41 49 46 45 53 ns 49 46 ns
Samf. við aðra 12 5 7 9 6 ns 9 7 ns
Hátíð og stemn. 38 39 50 51 47 ns 36 53 **
Hvíld og frið 37 42 54 56 44 * 39 53 **
Söngurinn 22 34 34 39 44 * 25 43 **
Fjölsk/vinir 30 40 26 24 25 * 31 28 ns
Lítill munur er eftír aldri og kyni hvað varðar kirkjugöngu í þeim tilgangi að
finna tíl samsemdar og einingar með Kristi. Þegar um tilfinningu fýrir nærveru
guðs er að ræða skiptír aldur litlu sem engu máli en kyn gerir það aftur á mótí.
Fyrir konum er töluvert mikilvægara en körlum að finna nærveru guðs í
guðsþjónustunni. Lítíll munur er á því hvort fólki finnst ræða prestsins
mikilvægt atriði. Karlar leggja aðeins meiri áherslu á það og þeir sem komnir
eru á efri ár en munur er ekki tölfræðilega marktækur. Karlar fara oftar en
konur til að fylgja fjölskyldu og vinum en konur á hinn bóginn til að leita
hátíðarstemningar, hvíldar og friðar. Almennt má fullyrða að tilfinningaleg
atriði skipti meira máli fýrir konur. Sama er að segja um sönginn. E.t.v. höfða
söngur og tónlist fremur til tilfinninga en ræða prestsins til hugarstarfs.
Því eldra sem fólk er því mikilvægari verður hátíðarstemningin í kirkjunni.
Hvíld og friður er hins vegar það sem fólk frá 35-60 ára sækist eftír, en það er
einmitt á þeim aldri sem flestír eru önnum kafnir í atvinnulífi og lífsgæða-
kapphlaupi. Söngurinn verður hinum elstu meira virði enda er sálmabókin
mun vinsælli og meira notuð af eldra fólki, eins og áður er bent á.
137