Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.1990, Qupperneq 200

Studia theologica islandica
í auknum mæli samfélagslegrar viðurkenningar enda á hún langa hefð í
íslensku þjóðlífi.11
Sá áherslumunur á viðhorfum til kynmaka ógifts fólks, sem nú mun fjallað
um, kann að koma skýrar í ljós í sambandi við aðra þætti, svo sem aldur, kyn,
trúarviðhorf, menntun og stjórnmálaviðhorf. Fyrst verður fyrir að líta á aldurs-
og kynskiptingu.
Tafla VII, 18 Viðhorf til kynmaka ógiftra, aldur og kyn:
18-24 25- -34 35-44 45- 59 60-76 Allir
kk kvk kk kvk kk kvk kk kvk kk kvk kk kvk
n= 69 66 74 79 70 79 60 81 44 72
Kynmök ógiftra:
í sjálfsvald
sett 65.2 60.6 77.0 70.9 75.7 44.3 53.3 34.6 43.2 19.4 65.0 45.9
I lagi. háð
tilf. samb./
sambúð 33.3 31.8 21.6 25.3 22.6 51.9 38.3 56.8 45.5 62.5 30.9 45.9
Ekki að líðast 0.0 1.5 1.4 1.3 1.4 2.5 1.7 2.5 2.3 4.2 1.3 2.4
Veit ekki 1.4 6.1 0.0 2.5 0.0 1.3 6.7 6.2 9.1 13.9 2.8 5.8
99.9100 100 100 99.7 100 100 100.1 100.1 100 100 100
Fijálst kynlíf ógifts fólks fær ótvíræðastan stuðning í aldurshópnum 25-44 ára,
þó með undantekningu hvað varðar konur 35-44 ára. Sem fyrr er nauðsynlegt
að hafa í huga að sjálfdæmishyggja ásamt fjölhyggjusiðferði segi vafalítið til sín
í svörum þeirra sem merkja við „í sjálfsvald sett“. Með aldrinum fer minna fyrir
frjálslyndinu og er það síst að finna meðal elstu kvennanna. Innan við 20%
þeirra velja fyrsta svarsmöguleikann. Umtalsverður mismunur er á viðhorfum
kynjanna til þessa máls eins og varðandi framhjáhald. Þess munar gætir þó ekki
svo nokkru nemi meðal yngstu aldurshópanna tveggja en hann verður þeim
mun gleggri eftir því sem ofar dregur í aldursstigann. Hlutfallslega helmingi
fleiri karlar en konur í elsta aldurshópnum velja kosdnn „í sjálfsvald sett“. Ólík
viðhorf kynjanna að þessu leyti endurspeglast síðan í því að konur kjósa að lýsa
afstöðu sinni til kynmaka ógifts fólks á grundvelli þeirra skilyrða sem sett eru
í öðrum svarsmöguleikanum miklu fremur en karlar. Enn eru það miðaldra
og eldri konur sem einkum skera sig úr að þessu leyd.
Eins og fyrr segir eru það innan við 20% í elsta aldurshópi kvenna sem fella
sig við fyrsta svarsmöguleikann en yfir 60% þeirra telja annan kostinn best lýsa
afstöðu sinni. Fram hefur komið að konur gera meiri kröfur til náins til-
finningasambands þegar um kynlíf er að ræða og fær það frekari stuðning í
þessum svörum. Hvað afstöðu kvenna varðar að öðru leyti er vert að gefa gaum
11 Sbr. Björn Björnsson: The Lutheran Doctrine of Marriaae in Modem Icelandic Society, Oslo/
Reykjavík 1971.
198