Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.1993, Page 19

Sérkenni kristindómsins
I. HIN EINSTÆÐA STAÐREYND JESÚS KRISTUR
Spurningin: „Hvern segið þér mig vera?” (Mk. 8,29) er sú spurning, sem
hefur valdið mönnum innan kristninnar hvað mestum heilabrotum allt frá
því hún var fyrst sett fram og til þessa dags. Frásagnirnar um hinar
kristfræðilegu deilur taka mikið rúm í kirkjusögunni og trúarlærdóma-
sögunni, og um ekkert mun hafa verið deilt af meiri hita meðal manna.
Hér verður ekki tóm til að gera þeirri spurningu né svörum manna við
henni nein tæmandi skil, en þó verður ekki gengið með öllu fram hjá því
að minnast á hana. Enda þótt merkir fræðimenn, eins og Rudolf
Bultmann (Jesus, bls. 12) hafi haldið því fram, að oss skipti engu um
persónu Jesú, heldur eingöngu um starf hans og kenningu, þá sannar þó
sú staðreynd, hve mikið hefur verið um það mál rætt og ritað fyrr og
síðar, að þar er atriði, sem kristnum mönnum á öllum öldum hefur þótt
máli skipta, jafnvel meira en nokkuð annað. Hversu hrifnir sem menn
verða af kenningu Jesú, hversu mjög sem menn dást að verkum hans, þá
er þó ekki því að neita, að það er persónan, sem að baki stendur, sem
gefur þessu hvoru tveggja gildi sitt. Jafnvel gagnvart lærisveinum sínum,
sem lifðu með honum, stendur hann sem alveg óvenjuleg persóna.
Afstöðu lærisveinanna til hans „getum vér alls ekki gert oss í hugarlund
eftir neinni líkingu í trúarbragðasögunni sem afstöðu lærisveina í
vestrænum skilningi, heldur sem lotningarblandinn ótta fylgjenda hans,
sem grunar, að heilög vera dvelji meðal þeirra, sem þeim er þó ókunn í
innsta eðli sínu” (RGG. I. 1596. d). Þetta minnir á það, sem Rudolf Otto
segir í bók sinni: Das Heilige, um tilfinningu manna gagnvart
guðdóminum (bls. 14 nn). Menn fundu þar guðlega krafta að verki, sem
hann var. „ Hann kenndi þeim eins og sá, sem vald hafði” (Mt. 7,28). Það
var þetta, sem knúði fram fyrstu kristnu játninguna: „Þú ert hinn smurði”
(Mk. 8,29).
1. Sjálfsvitund Jesú
Þessi játning hefur verið öllum kristnum mönnum sameiginleg. En svo
skiljast leiðir, þegar kemur til að skýra, hvað í þessari játningu felst.
Fyrsta spurningin, sem þá kemur til greina, er sú, hvort, og hvers konar
hugmynd Jesús hafi sjálfur haft um guðlega köllun sína. Þeirri spurningu
er erfitt að svara, en þó má renna nokkurn grun í hana út frá
guðspjöllunum.
2
17